Akwarium Gdyńskie

DIY | Stornia

Stornia – bajkowa ryba

Adres

Występuje wzdłuż europejskich brzegów od Morza Czarnego po Białe i wykazuje fenomenalną obojętność wobec zmian zasolenia, dlatego dobrze czuje się w słonowodnawym Bałtyku.

Transformacja

W okresie tarła bałtyckie stornie udają się w stronę otwartego morza, gdzie szukają wód o największym zasoleniu. Ryby wiedzą, że tylko „porodówka na głębiach” zapewnia ikrze najlepszą pływalność. Samice składają ponad milion jaj, z których po kilku dniach wylęgają się 3-milimetrowe, symetryczne larwy. Lewe oko zaczyna swą wędrówkę, gdy larwa ma długość 7 mm, a przekracza krawędź grzbietu przy długości 1 cm. Wtedy młode ryby podpływają ku brzegom i można je spotkać na dnie w bardzo płytkiej wodzie. Stornie znane są z tego, że całe życie leżakują na jednym z boków.

Znaki szczególne

Mało fotogeniczna stornia nie uśmiechnie się „ładnie” do zdjęcia. Otwór gębowy tej ryby jest nie tylko mały, ale i niesymetryczny, ponieważ szczęki na stronie pozbawionej oczu sięgają dalej i mają tam więcej zębów. Ma dobrze rozwinięte zęby gardzielowe, które z łatwością miażdżą skorupy, dlatego chętnie żywi się mięczakami. Zjada również skorupiaki i robaki, a niekiedy – drobne rybki, takie jak babki. Stornię można rozpoznać po tym, że ma rozsiane po ciele wzgórki kostne, które nadają jej skórze wyczuwalną szorstkość.

Strony

Stornia, zwana też flądrą, oczy ma po prawej lub lewej (znacznie rzadziej) stronie głowy. W zależności od charakteru podłoża barwa strony „ocznej” jest brunatna z dodatkiem pomarańczowych kropek. Strona ciała skierowana do podłoża jest najczęściej blada.

SUPER MOC

Mistrzyni w kamuflażu. Potrafi dopasować swój kolor do otoczenia tak, by stać się praktycznie niewidzialna.

Tekst – Małgorzata, Centrum Edukacji | Akwarium Gdyńskie

Zrób to sam | Flądra

Dziś będziemy robić naleśniki, a w zasadzie ryby płaskie jak naleśnik, czyli płastugi. Najpierw musimy zrobić ciasto – potrzebujemy tylko trzech składników: mąki, soli i wody. W misce mieszamy składniki w proporcjach: 2 szklanki mąki pszennej (lub jedna szklanka pszennej i jedna kukurydzianej) 2 szklanki ugotowanej gorącej wody (wrzątku), szklanka drobnoziarnistej soli. Do miski z mąką wsypujemy sól mieszamy i wlewamy gorącą wodę. Mieszamy szpatułką. Kiedy masa trochę ostygnie ugniatamy dokładnie rękami. Tak otrzymana ciastolina jest naprawdę bardzo plastyczna. Jeśli macie w domu barwniki spożywcze, można ją zabarwić. Z gotowej masy odrywamy porcję, ugniatamy kulkę i następnie formujemy placek – zupełnie płaski jak płastuga. Wydłużamy go w owal i doklejamy ulepioną płetwę ogonową. Za pomocą widelca odbijamy na brzegach ryby kształt płetw. Z niewielkiej porcji ciasta formujemy mały placek i przyklejamy z przodu ciała – to będzie głowa – najbardziej wypukła część ciała płastugi, zaraz za głową mała płetwa, druga przy pokrywach skrzelowych. Lepimy dwie kulki – to będą wypukłe oczy – to w zasadzie jedyna część ciała, jaka wystaje ponad powierzchnię ciała ryby zakopanej w piasku na dnie. Jeśli chcecie możecie za pomocą patyczków zrobić fakturę na powierzchni ciała ryby. Ulepiony model ryby można zostawić do wyschnięcia lub upiec w piekarniku w temperaturze 75 stopni przez około 40 minut. Kiedy ostygnie można pomalować dowolnymi farbami. Pamiętajcie tylko, że płastugi mają umiejętność dostosowania barwy boku, który jest u góry do otaczającego środowiska, zatem Wasza ryba może przyjąć dowolne kolory, tak, tak – flądra to taki bałtycki kameleon 😉

Z tej porcji składników wyjdzie całkiem sporo ciasta – wystarczy też na inne ryby, małże i krewetki, dlatego macie kilka dni do namysłu, aby zdecydować co jeszcze chcecie ulepić spośród bałtyckich zwierzaków (albo cokolwiek innego), ale pamiętajcie, by ciasto przechowywać w zamkniętym pojemniku w lodówce, jeśli będzie się za bardzo lepić, wystarczy dodać odrobinę mąki. Udanej zabawy!

Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie

2021-01-13
DIY | Pingwin

…ptak, który nie lata

Adres

Antarktyka. Chociaż na królestwo pingwinów składa się głównie ląd – kontynent Antarktyda i woda – Ocean Lodowaty, to znajdziemy je również w RPA, Chile, Peru, na wyspach Galápagos, w Nowej Zelandii, a nawet w słonecznej Australii.

Sezon

Najbardziej srogą antarktyczną zimę na kontynencie spędzają tylko dwa gatunki pingwinów: pingwin cesarski, tworzący kolonie liczące 50 tys. osobników, i pingwin Adeli – nazwany imieniem żony odkrywcy. Pozostałe pingwiny: królewski, maskowy, białobrewy, złotoczuby przenoszą się w tym czasie do cieplejszych miejsc na wyspach.

Pingwin cesarski i Adeli (białooki)

Pingwinisko

Pingwiny są bardzo społecznymi osobnikami. Najlepiej czują się w grupie, razem jedzą, bawią się, spędzają czas, gadają. Mają bardzo dobrze rozwinięty słuch, dlatego odnajdują się po dźwiękach. Oczy pingwinów są bardzo duże, większe niż ich mózg. Pingwiny doskonale widzą w ciemności, a na lądzie są krótkowidzami.

Pingwiny królewskie na brytyjskiej wyspie – Georgii Południowej. Ian Parker, Unsplash

Uczta

Lubią ryby, małe skorupiaki, kryl i kałamarnice. Ponieważ nie mają zębów, połykają kamienie, aby lepiej zmiażdżyć pokarm. Kamienie umożliwiają im także głębsze nurkowanie poprzez zwiększenie masy ciała. Podczas jednego nurkowania pingwin może złowić nawet do 30 ryb. Język pingwinów posiada miękkie kolce, które przytrzymują złowioną zdobycz. Pingwiny mają swoich naturalnych wrogów. Mogą paść ofiarą orek lub lampartów morskich.

Rekordy

Najwyższym gatunkiem jest, mierzący 120 cm, pingwin cesarski. Na drugim i trzecim miejscu, z wynikiem 90 cm, uplasowały się kolejno pingwiny: królewski i białobrewy. Ten ostatni rozpędza się w wodzie do 35 km/h. Żaden inny ptak nurkujący nie potrafi pływać tak szybko. Przy tak dużych ptakach niebieskie pingwinki, o średniej wysokości około 33 cm, wyglądają jak karzełki. Do najrzadziej występujących pingwinów należy zagrożony wyginięciem pingwin z Galápagos.

Pingwin królewski i białobrewy (papua)

Dżentelmeni

Pingwiny to dostojnie wyglądające ptaki, które dawno temu utraciły zdolność latania. Mają za to odlotowe nazwy. Angielska nazwa pingwina złotoczubego – macaroni penguin – odnosi się do mężczyzn, którzy rozpowszechnili w Anglii makaron. Pióra po bokach głowy ptaka wyglądają podobnie jak te wetknięte w kapelusze tych mężczyzn. Odpowiednikiem angielskiego policjanta byłby z kolei pingwin maskowy, którego głowę zdobi charakterystyczny kask i przewiązka.

Pingwin złotoczuby i maskowy (antarktyczny)

Sport

Pingwiny ponad 70% życia spędzają na ćwiczeniach w wodzie, dlatego najszybciej ze wszystkich ptaków pływają i najgłębiej nurkują. Rekordowe wyniki zanotowano u pingwina cesarskiego, który zszedł na głębokość 564 m i spędził pod wodą około 30 min. Pingwiny mają opływowe kształty oraz przekształcone w płetwy skrzydła. Ich ogony są krótkie, sztywne i wraz z nogami pełnią funkcję steru. W sportach wodnych pomaga im gruczoł kuprowy, dzięki któremu natłuszczają pióra. Pingwiny połykają dużo wody morskiej podczas polowania na ryby, ale specjalny gruczoł za oczami – gruczoł nadoczodołowy – filtruje słoną wodę ze strumienia krwi. Pingwiny wydalają ją przez dzioby lub przez kichanie. Pingwiny są jedynymi ptakami, które zachowują wyprostowaną postawę ciała. Po lądzie chodzą wyprostowane lub poruszają się stylem saneczkowym, czyli ślizgają się na brzuszkach. Czarno-białe ubarwienie pingwinów to kamuflaż chroniący je przed atakami w wodzie. W dyscyplinie takiej jak taniec na lodzie pingwiny mnogością upadków wzbudzają uśmiech na twarzach widowni.

Rodzina

Pingwin cesarski składa tylko jedno jajo, które wysiadywane jest na stopach samca i okryte fałdem tłuszczowym brzucha. W tym czasie ojciec nie odżywia się wcale, a matka przez kilka tygodni intensywnie poluje w oceanie. Po wykluciu się pingwina oboje rodziców przez około 2 miesiące sprawują nad nim opiekę, uczą jak zdobywać pokarm i zachowywać się w wodzie. Pingwiny często wracają do miejsca, w którym się urodziły.

SUPER MOC

Odporność na zimno. Pingwiny, które spędzają całe swoje życie na Antarktydzie – najbardziej wysuniętym na południe kontynencie Ziemi – muszą radzić sobie z niską temperaturą, spadającą nawet do -60°C. Kłębią się wtedy w koloniach, aby ochronić się przed lodowatym wiatrem i utrzymać ciepło. Mają duże zapasy tłuszczu izolacyjnego i kilka warstw łuskowatych piór. Pióra okrywają całą powierzchni skóry, co odróżnia pingwiny od innych gatunków ptaków. Pingwiny raz do roku zmieniają garderobę. Na lądzie tracą stare pióra, które odrastają im w ciągu kilku tygodni. Na jeden centymetr kw. fraka pingwina potrzeba do 15 piór.

Pingwin Adeli w Antarktyce

Zrób to sam | Pingwin

Dziś zapraszam do kolonii pingwinów. Pingwiny to bardzo społeczne ptaki, dlatego koniecznie wykonajcie całą gromadkę.

Do ich wykonania można wykorzystać bardzo wiele elementów, które znajdziecie w domu, mogą to być rolki papierowe, albo choćby wytłaczanki po jajkach. Wycinamy z wytłaczanek dwa rodzaje elementów – zagłębienia i przegrody, dzięki czemu uzyskamy dwa różne kształty pingwinów. Malujemy farbą na czarno – jeśli chcecie, możecie zostawić miejsce na pomalowanie na biało brzucha pingwinów, a jeśli macie białą wycinankę lub kartkę, można później na czarny kształt po prostu nalepić biały brzuszek. Jeśli zastanawialiście się dlaczego pingwiny chodzą we fraku to takie ubarwienie zapewnia im ochronę – ciemny grzbiet jest mało widoczny na tle wody, bo to w niej spędzają sporo czasu, a kiedy drapieżnik próbuje dostrzec je z wody od dołu, to jasny brzuch sprawia, że są mniej widoczne. Pomalujcie bardzo dokładnie, aby nie było jasnych prześwitów – pingwiny mają najgęściej ułożone pióra, które pokrywają całe ciało. Pamiętajcie o przyklejeniu dziobów – w zależności od gatunków mogą mieć różny kształt, u pingwina cesarskiego będzie dłuższy i zwężający się, natomiast pingwiny Adeli mają dzioby krótkie i krępe. Na głowie możecie dodać też czub – wtedy w Waszej kolonii zamieszka pingwin złotoczuby. No i nie zapomnijcie o nogach, spod ciała pingwina wystają tylko stopy, ale to właśnie na nich wysiadują jajo, które jest dodatkowo okryte fałdem brzusznym.

Z kawałka białego filcu (albo styropianu, czy czegokolwiek co można przekształcić w mroźną scenerię) zróbcie warstwy śniegu, możecie też dodać trochę drobniutkich kamyków, z których pingwiny zbudują gniazda. Przyda się również przerębel z niebieskiej kartki, w którym Wasze pingwiny będą nurkować w poszukiwaniu pokarmu – ryb, głowonogów i skorupiaków. Tylko uwaga na amfitrytę lamparcią (dawniej zwaną lampartem morskim), która tylko czeka na pingwiny dające nura! Czy uda im się szybko złowić rybkę i zbiec przed drapieżnikiem w morskiej toni? Pochwalcie się koniecznie jakie przygody w zimnej scenerii miała Wasza kolonia pingwinów.

Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie.

2021-01-12
DIY | Meduzy

Bełtwa włosiennik – „lwia grzywa”

Adres

Występuje w Oceanie Atlantyckim i Morzu Północnym. Podczas zimowych wlewów wody słonej do Bałtyku sieje postrach wśród osób kąpiących się w morzu.

Rysopis

Jest to największa meduza na świecie. Średnica dochodzi do 2 m! Włosowate czułki zwisające spod parasola mogą mieć długość 30 m. Galaretowate ciało przyjmuje różnorodne ubarwienie, najczęściej żółtawe lub błękitne. Prześwituje przez nie jaskrawożółty żołądek. Nie ma ani mózgu, ani serca.

Słabość

Żadna z meduz nie potrafi aktywnie pływać, podąża tam, gdzie poniosą ją fale.

Pokolenia

Krążkopław przechodzi przez dwa główne stadia rozwojowe: przyklejonego do dna polipa i wolnożyjącej meduzy.

SUPER MOC

Ciało zaopatrzone w parzydełka. Bliskie spotkania z tą meduzą, podobnie jak z mrówką, kończą się zaczerwienieniem skóry. Bełtwa włosiennik występuje w jednym z opowiadań o Sherlocku Holmesie Arthura Conan Doyle’a, zatytułowanym „Lwia grzywa”. I choć przedstawiono ją jako śmiertelnie niebezpieczną, to w rzeczywistości nie zagraża życiu człowieka.

Zrób to sam | Chełbia modra

Chełbia modra podobnie jak bełtwa należy do krążkopławów, najczęściej określanych po prostu meduzami. Ich galaretowate ciało w większości składa się z wody, dlatego jest bardzo przejrzyste. Nie dziwi zatem fakt, dlaczego żółwie morskie często mylą meduzy, które są ich pokarmem z równie przejrzystymi foliowymi jednorazówkami, które zanieczyszczają środowisko morskie. My zachęcamy do ograniczenia lub całkowitej rezygnacji z używania jednorazowych foliowych reklamówek, ale jeśli macie jakąś w domu możecie z niej wykonać właśnie meduzę. Potrzebne będzie jeszcze opakowanie po deserku, lub plastikowa butelka po napoju oraz folia bąbelkowa – wszystko to są odpady, które możemy wykorzystać w kreatywny sposób dając im drugie życie. Nie zapomnijcie o nożyczkach i dobrym kleju. Do dzieła!

Jeśli używacie butelki, odcinamy kilka centymetrów powyżej dna, aby uzyskać coś na kształt miseczki – to będzie dzwon naszej meduzy, świetnie nada się do tego również opakowanie po deserku. Wkładamy „dzwon” do reklamówki lub foliowego woreczka a brzegi wciskamy do wewnątrz naszego dzwona i tam przyklejamy. Ważne by zostawić trochę luzu wokół, tak aby między plastikowym opakowaniem a folia była przestrzeń. Teraz czas na macki. Wycinamy podłużne długie paski z folii bąbelkowej, mogą być nieregularne. Chełbia ma cztery długie ramiona. Wklejamy je również do środka. Jeśli chcemy meduzę zawiesić na sznurku przebijamy od dołu opakowanie, przez miejsce przyklejonych ramion i folii, co dodatkowo je umocuje – przewlekamy nitkę. Gotowe! Naprawdę super wygląda zawieszona nad kaloryferem kiedy ciepłe powietrze powoduje łagodny ruch ramion, zupełnie jak gdyby kołysała się w morskiej toni.

koncepcja, realizacja, zdjęcia, Michalina Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie

2021-01-11
DIY | Skrzypłocz

…honorowy krwiodawca

Adres

Zamieszkuje wybrzeże Atlantyku w Ameryce Północnej.

Wygląd

Młode wykluwają się z jaj. Dorosłe skrzypłocze kształtem przypominają końskie kopyto. Inny przydomek mieczogon wziął się od długiego kolca – telsonu, znajdującego się na końcu pancerza. Skrzypłocze należą do mięsożernych staroraków. Mają 9 oczu, dzięki którym dobrze widzą pod wodą nawet w ciemności.

Historia

Skrzypłocze (ang. horseshoe crab) zamieszkiwały Ziemię już 200 mln lat przed dinozaurami, przetrwały zlodowacenia, masowe wymieranie, katastrofy kosmiczne, a od ponad pięciu dekad większość ludzi zawdzięcza im życie.

Krew

Skrzypłocz oddycha skrzelami. Tlen w jego organizmie transportuje białko hemocyjanina, która nadaje krwi niebieskie zabarwienie. W kontakcie z bakteriami krew skrzypłocza wytwarza widoczne gołym okiem „agregaty obronne”, otaczające drobnoustroje i natychmiast je niszczy. Testy na bazie krwi skrzypłoczy wykorzystywane są w przemyśle farmaceutycznym do kontroli czystości mikrobiologicznej leków, szczepionek, rozruszników i implantów.

SUPER MOC

Dobroczynnie wpływają na zdrowie każdego człowieka. Wszystko dzięki niezwykłym właściwościom ich hemolimfy.

Mleczno-niebieska krew skrzypłocza (źródło: www.change.org)

Tekst – Małgorzata, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie

Zrób to sam | Skrzypłocz

Skrzypłocz to zwierzę, które swoim wyglądem może przypominać pancerną twierdzę. Jego pancerz składa się z dwóch części, których podział jest bardzo widoczny, do odwłoku przyczepiony jest telson czyli długi kolec ogonowy. Aby znaleźć jego odnóża trzeba zajrzeć pod pancerz – jest ich całkiem sporo bo 6 par na głowotułowiu i kolejne 7 par przy odwłoku.

Ponieważ odnóża są schowane i i tak ich nie widać – robiąc model skrzypłocza skupimy się na pancerzu. Potrzebujemy kawałek sztywnej kartki, tektury lub kawałek kartonu, przydadzą się ostre nożyczki a także ołówek do narysowania kształtu i klej lub zszywacz. No i jeszcze farby lub kredki.

Najpierw narysujmy kształt pancerza – Rysujemy okrąg, następnie jedna trzecia jego części będzie odwłokiem – sprawdźcie na rysunku. Wycinamy narysowany kształt, robimy głębsze wcięcia – dokładnie tak jak wchodzą one do środka naszego okręgu, dzięki tym wcięciom pancerz stanie się wypukły. Dwa „rogi pancerza nakładamy na odwłok, tak aby pancerz zrobił się wypukły i sklejamy w miejscach styku lub zszywamy zszywaczem. Przyklejamy ogon od spodu do krawędzi pancerza. Teraz czas na farby. Mój ma zabarwienie brązowo szare, zbliżone do tego jakie te zwierzęta mają w środowisku naturalnym, a jakie zabarwienie będzie miał Wasz? Pamiętajcie o namalowaniu oczu – ma ich aż dziewięcioro! Wielosoczewkowe oczy po obu stronach tułowia – te najbardziej widoczne, dwoje pod pancerzem blisko otworu gębowego, oraz pięć oczu na przedzie na samym środku głowotułowia – skrzypłocze świetnie widzą nawet w ciemności pod wodą. Skrzypłocze całkiem szybko się poruszają, może wykonacie ich kilka i urządzicie wyścigi skrzypłoczy 🙂

Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie

2021-01-08
DIY | Kostera

…rogata inspiracją dla inżynierów

Adres

Występuje w pobliżu raf koralowych Indo-Pacyfiku.

Kolor

Żółte ciało pokryte turkusowymi kropkami.

Przez sterczące rogi ryba wykazuje podobieństwo do krowy. David Clode, Unsplash

Kształt

Kostery mają pancerz złożony z sześciokątnych płytek kostnych, który nadaje im pudełkowaty kształt. Usztywnione ciało utrudnia rybom szybki ruch. Ale ta wada jest jednocześnie ich zaletą, bo pancerz skutecznie ochrania je przed drapieżnikami. Patrząc na sylwetkę kostery konstruktorzy wymyślili podwozie nowego modelu samochodu.

Pływanie

Głównym narządem ruchu są wystające z pancerzyka płetwy grzbietowa i odbytowa. Nie mogą one falować, dlatego brak tej umiejętności nadrabiają większą częstotliwością wygięć. Działają podobnie jak śmigło helikoptera. Kostera potrafi trwać w zawieszeniu nad upatrzonym miejscem, kręcąc się wokół własnej osi i zmieniając kąt nachylenia względem podłoża. Chociaż są to ryby zwrotne, to z wielkim wysiłkiem przychodzi im przeciwstawianie się ruchom wody, dlatego wolą przebywać po wewnętrznej stronie rafy, w miejscach osłoniętych i zacisznych.

Odżywianie

Pokarmem koster mogą być mięczaki, kraby i szkarłupnie, a więc zwierzęta z twardą pokrywą, która ulega zmiażdżeniu w małych, lecz mocnych szczękach. Każda z nich jest uzbrojona w 10 zębów.

SUPER MOC

Skóra wydziela trującą substancję o nazwie ostracitoksyna.

Zrób to sam | Ryba pudełko

Dziś zapraszam na zwiedzanie rafy koralowej – spotkamy tam wyjątkową rybę, kuzynkę kostery rogatej, której kształt bardzo przypomina sześcian – dlatego też nazywana jest ryba pudełko (ang. boxfish, łac. Ostracion cubicus). Kiedy jest jeszcze młoda ma intensywnie żółty kolor, idealnie wpisując się w trendy – Illuminating Yellow Pantone to Kolor Roku 2021.
Do jej wykonania potrzebne będzie pudełko zbliżone do sześcianu, może być po herbacie, lub kawie zbożowej. Robimy powtórkę z pakowania prezentów i zawijamy pudełko w żółty papier, jeśli nie macie, można zawinąć w biały i po zawinięciu pomalować. Z jednej strony przyklejamy wszystkie części papieru tak jak na prezent, a z drugiej sklejamy je do siebie, aby utworzyły płetwę – sprawdźcie na zdjęciach. Z czarnej wycinanki wycinamy kółeczka – pamiętajcie tylko, że wielkość kółek zależy od wieku – im starsza tym kropeczki są drobniejsze. Można je również namalować flamastrem lub kredką. Z kawałków żółtego papieru wytnijcie niewielkie płetwy – ryba pudełko nie jest zbyt dobrym pływakiem – dwie na płetwy piersiowe i jedna większa płetwa na ogon. Teraz jeszcze oczy –znajdują się na krawędziach naszego pudełka, no i całuśny pyszczek i… gotowa!
Sprawdźcie koniecznie czy przypomina prawdziwą rybę pudełko. A jak już będziecie podziwiać piękno i bogactwo rafy koralowej to być może zainspiruje ona Was do stworzenia innych wyjątkowych ryb, albo fragmentu rafy 🙂

Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie.

2021-01-07
DIY | Perłopław

…i Ama

Adres

Najważniejsze obszary ławic perłopławów występują w Zatoce Perskiej, a światową potęgą w hodowli pereł jest Japonia.

Ama

Zawód uprawiany przez kobiety w Japonii i na okolicznych wyspach. Do lat 60. XX w niczym syreny nurkowały w długich białych strojach, a obecnie do pracy używają skafandra, płetw i maski. Sławę zyskały dzięki poławianiu pereł, lecz dawniej schodziły w głębię w poszukiwaniu jedzenia: wodorostów i owoców morza.

Nurkini Ama. Tsuneo Yamashita, Getty Images

Perła

Niektóre mięczaki wytwarzają perły wykorzystywane do produkcji ozdób. Powstają one w wyniku reakcji organizmu na podrażnienie. Gdy do muszli wpada „intruz”, najczęściej ziarenko piasku, małż otula je płaszczem i odkłada wokół niego cienkie warstwy masy perłowej. Po kilku latach walki z ciałem obcym „rodzi się” lśniąca perła.

Receptura

W jednym z najstarszych jezior w Europie żyją 10-centymetrowe ryby, z których powstają perły. Procedurę wyrabiania tej unikatowej biżuterii jedna z macedońskich rodzin kupiła od wędrowca i do dziś owiana jest tajemnicą. Sekret znad Jeziora Ochrydzkiego przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. Nie wiadomo, czy emalię wytwarza się z ości, czy łusek, pewne jest to, że za perłami z Ochrydy stoi ryba plašica czyli „strachliwka”. Wśród znanych osobistości, które mają w swojej kolekcji naszyjnik z tych klejnotów znalazła się królowa Wielkiej Brytanii – Elżbieta II.

SUPER MOC

Podwójny dom przyklejony do dna. Miękkie ciało małża okrywa szkielet – dwie klapy muszli zamknięte na zamek o skomplikowanej budowie. Nie tak łatwo dostać się do pięknego wnętrza perłopława, którego ściany zdobi błyszcząca masa perłowa. Największy perłopław dorasta do 30 cm i 5,5 kg wagi. Długowieczne gatunki żyją do 15 lat.

ZRÓB TO SAM | PERŁOPŁAW

Wnętrze perłopława wyścielone jest masą perłową, podobnie jak wielu innych muszli, które często wykorzystywane są do dekoracji. My muszle zostawiamy tam, gdzie ich miejsce – czyli w morzu, a zamiast tego proponujemy wykonanie ozdoby imitującej cienkie płatki muszli. Jak to zrobić? Potrzebujemy pergaminu ale możemy sami go zrobić z białych kartek i wosku, można użyć też startej świecy. Kartki wkładamy do koszulki na dokumenty, do środka pomiędzy kartki wsypujemy startą świecę. Następnie koszulkę wkładamy pomiędzy ręcznik i prasujemy aż do roztopienia wosku – czyli aż kartki nasiąkną roztopioną świecą. Nie musi być równomiernie – to też daje ciekawy efekt J

Wyjmujemy kartki z koszulki i po kilku sekundach kartki są suche. Teraz czas na wycinanie kółek. Koła nie muszą byś regularne – w przyrodzie panuje przecież zmienność, mogą być różnej wielkości. Wycięte koła układamy na stole i przyklejamy nitkę, na której zawisną – jest na to kilka sposobów – można użyć pistoletu do kleju na gorąco, można użyć szybkoschnącego kleju typu „kropelka”, albo też przeszyć wzdłuż każdego kółka nitką. Wybierzcie sposób najlepszy dla Was. Pamiętajcie o zostawieniu kawałka nitki na górze aby można zamocować ją do czegoś na czym będą wisiały. Można użyć patyka znalezionego na plaży, albo obręczy. W ten sposób można wykonać żyrandol – który podświetlając półprzezroczyste udające muszle płatki daje niezwykle łagodne świetlne refleksy J Można też pomiędzy płatki powplatać perłowe koraliki i wtedy nasza ozdoba będzie przypominała wietrzne dzwonki J. Dajcie znać jak wyszło!

2021-01-06