Rząd: Myliobatiformes (orleniokształtne)

Rodzina: Potamotrygonidae (płaszczki słodkowodne)

Potamotrygon motoro 

To jeden z siedmiu gatunków z rodzaju Potamotrygon zamieszkujący południową część Ameryki Południowej, przy czym jest on najliczniejszy i najbardziej rozpowszechniony w dorzeczu Parany, konkretnie w środkowo-zachodniej Brazylii. Występuje również w dorzeczu Amazonki, Urugwaju i Orinoko. Preferuje wody spokojne z piaszczystym podłożem, zwłaszcza strumienie i laguny. W ciągu dnia płaszczka pozostaje w bezruchu zakopana w osadach. Jest związana z dnem, zatem głębokość jej bytowania będzie się zmieniać w zależności od głębokości rzeki. W górnym odcinku rzeki Parana występuje na głębokości od 0,5 do 2,5 m, natomiast w rzece Urugwaj od 7 do 10 m. Ta ryba chrzęstnoszkieletowa broni swojego terytorium i prowadzi samotny tryb życia. Odbywa migracje sezonowe na dystans przekraczający niekiedy 100 km, jednak ich przyczyna nie jest znana. Informacje dotyczące długości życia na wolności są niedostępne. Wiadomo, że w niewoli może osiągnąć wiek 15 lat.

W trakcie polowania kierują się węchem. Pomocne są też elektroreceptory (ampułki Lorenziniego), które odbierają bodźce elektryczne wytwarzane przez zakopane w piachu organizmy. Rodzaj spożywanego pokarmu zależy od wieku i środowiska. Pierwszym pokarmem osobników młodocianych jest plankton. Następnie rozszerzają dietę o mięczaki, skorupiaki oraz larwy owadów wodnych. Osobniki dojrzałe żerują przede wszystkim na rybach i skorupiakach.

Od zajmowanego siedliska będzie również zależeć ubarwienie zwierzęcia. Na grzbiecie w kolorze beżowym, brązowym lub szarym znajdują się żółto-pomarańczowe plamy otoczone czarnymi pierścieniami. Strona brzuszna jest jasna. Jej spłaszczone grzbieto-brzusznie ciało ma kształt owalny i posiada silny ogon, na którym znajdują się dwa kolce jadowe służące do obrony. Maksymalna długość całkowita dochodzi do 1 m przy szerokości tarczy 50 cm i wadze nawet 35 kg, chociaż z reguły osobniki są mniejsze (60 cm i 10 kg). Otwór gębowy znajduje się od strony brzusznej, zaś oczy są zlokalizowane na grzbietowej części głowy.

Jest to gatunek jajożyworodny, bądź też innymi słowy występuje u niego żyworodność matrotroficzna. Po zapłodnieniu zarodki pozostają w błonach jajowych wewnątrz organizmu matki. Rozród następuje w porze suchej. Do kopulacji dochodzi głównie w nocy, wówczas samiec chwyta samicę za tylny brzeg jej dysku bardzo często pozostawiając ślad po ugryzieniu.

Dodatkowo po kopulacji kloaka samicy jest zakrwawiona, co wyjaśnia ludowe przekonanie, że samice płaszczki miesiączkują.

Gatunek ten wykazuje poliginię, czyli jeden samiec może kopulować z wieloma samicami. Początkowo jaja mają średnicę około 30 mm. W trakcie rozwoju pobierają substancje odżywcze nie tylko z woreczka żółtkowego, ale również bezpośrednio z macicy samicy. Bogata w składniki odżywcze wydzielina zapewnia im znacznie większy rozwój niż sam woreczek żółtkowy. Ciąża trwa około 6 miesięcy, a poród następuje z reguły w porze deszczowej. Wykluwa się od 3 do 21 młodych, a ich liczba jest zawsze nieparzysta. Młode samice mają mniejsze mioty. Osobniki młodociane mają wielkość około 10 cm. Osiągną one dojrzałość płciową w 3 roku życia. W przypadku, gdy ciężarna samica zostanie schwytana, usuwa ona embriony. Reprodukcja przebiega zgodnie z cyklem, w którym jeden miot rodzi się każdego roku przez trzy lata z rzędu, po którym następuje kilkuletni okres bezczynności reprodukcyjnej. Ryba ta jest poławiana ze względu na smaczne mięso. Dużą popularnością cieszą się młode okazy, które są sprzedawane jako ryby ozdobne. W środowisku naturalnym ma niewielu drapieżników. One same odgrywają ważną rolę w kontrolowaniu populacji owadów poprzez ich wyjadanie.

W jaki sposób porusza się płaszczka?

Gdy płaszczka porusza się w toni wodnej, wygląda jakby lewitowała. Do pływania wykorzystuje swoje szerokie, silnie rozwinięte płetwy piersiowe, które znajdują się wzdłuż ciała ryby. W przypadku gdy przemieszcza się po dnie wykorzystuje swoje płetwy brzuszne, którymi odpycha się od podłoża.

Poniżej możecie obejrzeć, jak wyglądały narodziny płaszczek w Akwarium Gdyńskim.