Przejdź do treści

Akwarium Gdyńskie

  • Triakis

    Triakis

    Rząd: Carcharhiniformes (żarłaczokształtne)
    Rodzina: Triakidae (mustelowate)

    Triakis scyllium

    Triakis scylliumTen przedstawiciel ryb chrzęstnoszkieletowych zasiedla północno-zachodnią część Oceanu Spokojnego od południowej Syberii, poprzez Japonię, Koreę i Chiny, do Tajwanu. Jest on związany z dnem szelfów kontynentalnych, od bardzo niewielkich głębokości do nawet 150 m. Toleruje niższe zasolenie, dlatego też jest często spotykany w ujściach rzek i płytkich zatokach, zwłaszcza na obszarach piaszczystych i porośniętych roślinnością, w tym trawą morską. Ten średniej wielkości gatunek rekina dorasta do 1,5 m długości. Samce dożywają 15 lat, zaś samice – 18. Prowadzi nocny tryb życia, zaś w ciągu dnia szuka kryjówek, m.in. w jaskiniach. W dużej mierze jest samotnikiem, jednak czasami odpoczywa w grupach liczących kilka osobników, niekiedy leżących jeden na drugim. Jego preferencje pokarmowe zmieniają się wraz z wiekiem. Również im większy rekin, tym bardziej urozmaicona jest jego dieta. Podstawę diety młodych osobników stanowią wieloszczety. Dojrzałe rekiny odżywiają się bezkręgowcami bentosowymi takimi jak szczetnice, w ich diecie obecne są skorupiaki, takie jak krewetki, kraby czy krewetka modliszkowa, jak również głowonogi, w tym ośmiornice. Rzadziej spożywają wieloszczety, osłonice i małe ryby denne takie jak płastugi, węgorze z rodzaju Conger czy śledzie. Ciało tego gatunku ma kolor szary na części grzbietowej i jasny brzuch. U osobników młodych na grzbiecie widoczne są ciemniejsze paski i kropki, które blakną z wiekiem. Jego pysk jest krótki, szeroki i zaokrąglony. Poziomo owalne oczy umieszczone są wysoko na głowie. Otwór gębowy tworzy krótki, szeroki łuk i ma długie bruzdy w rogach, które rozciągają się na obie szczęki. Ma dwie płetwy grzbietowe, przy czym druga jest nieznacznie mniejsza. Płetwa ogonowa ma dobrze rozwinięty płat dolny i wydatne wycięcie w pobliżu wierzchołka płata górnego. U osobników młodych dolny płat płetwy ogonowej jest znacznie mniej wyraźny. Do rozrodu dochodzi późnym latem.

    Zaloty są brutalne, samiec pływa równolegle do samicy i chwyta ją zębami za płetwę piersiową. Następnie przekręca jej ciało tak, aby możliwa była kopulacja.

    Jest to gatunek jajożyworodny, to znaczy, że samica wytwarza jaja, ale pozostają one w jej ciele, dopóki młode nie będą gotowe do wyklucia. Samica wytwarza od 9 do 26 jaj, chociaż możliwe są również mioty tak duże jak 42 młode. Inkubacja trwa od 9 do 12 miesięcy. Młode po wykluciu mają 18-20 cm długości. Samce dojrzałość osiągają w wieku 5-6 lat przy długości 93-106 cm, natomiast samice dojrzewają w wieku 6-7 lat, gdy mają 106-107 cm długości. Triakis nie stanowi zagrożenia dla ludzi i dobrze przystosowuje się do życia w zbiornikach hodowlanych. Podczas połowów trafia się jako przyłów (organizmy przypadkowo dostające się do sieci), ale jego mięso nie cieszy się popularnością.

    Rekiny – nadzieja na zdrowie ludzi

    Triakis jest typową rybą chrzęstnoszkieletową. Ze względu na swoją pozycję w procesie ewolucji, zarówno on, jak i inne gatunki rekinów znajdują zastosowanie jako gatunki modelowe pod względem genetycznym. Już w latach 70-tych XX wieku kilka substancji biologicznych pochodzących od rekinów znalazło zastosowanie w lekach lub dodatkach do żywności. Były to między innymi skwalen z wątroby rekina, który znalazł zastosowanie w medycynie oraz w kosmetyce czy też ekstrakt z chrząstki rekina, który wzmacnia kości i stawy. Od dziesięcioleci poszukiwane są kolejne bioaktywne substancje lub biomateriały pochodzące od rekinów, które byłyby przydatne zarówno w medycynie, jak i przemyśle.

  • Wystrój zbiorników wodnych

    Wystrój zbiorników wodnych

    W filmie poniżej znajdziecie odpowiedź na pytanie jak radzimy sobie z wystrojem i aranżacją zbiorników dla naszych zwierząt. Na pytanie odpowie Wiesław Zabawa, który odpowiedzialny jest właśnie za przygotowywanie takich aranżacji w naszym Akwarium.

  • Rogatek kalifornijski

    Rogatek kalifornijski

    Heterodontus francisci

    Rząd: Heterodontiformes (rogatkokształtne) | Rodzina: Heterodontidae (rogatkowate)

    Ta ryba chrzęstnoszkieletowa jest rodzimym mieszkańcem zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej, od Zatoki Monterey w Kalifornii po Zatokę Kalifornijską w Meksyku. Jej zasięg niekiedy sięga na północ do Zatoki San Francisco, jednak ma to miejsce jedynie w przypadku napływu wód ciepłych. Rekin ten związany jest z szelfem kontynentalnym. Dojrzałe osobniki preferują wody płytsze, o głębokości od 2 do 11 metrów, z dnem skalistym, pokrytym rafami lub też porośniętym roślinnością. Jedynie zimą przemieszczają się na większe głębokości powyżej 30 m. Osobniki młodociane zaś preferują wody głębsze (40-150 m) z dnem piaszczystym. W miarę dojrzewania przemieszczają się do wód płytszych. Taka segregacja ogranicza konkurencję o pożywienie i siedlisko między młodymi i starszymi rekinami.

    Rogatek jest powolnym pływakiem, rzadko zapuszcza się na ponad 2 m nad podłoże. Zazwyczaj porusza się po dnie używając swoich płetw piersiowych do odpychania się. Jest to niewielkie zwierzę dorastające maksymalnie do 1,2 m, jednak znaczna większość nie przekracza 1m długości. W niewoli dożywa 12 lat, chociaż istnieje niepotwierdzony raport o rekinie w wieku 25 lat.

    Prowadzi samotniczy tryb życia, chociaż niekiedy może tworzyć małe grupy. Jest aktywny nocą. W ciągu dnia pozostaje w bezruchu ukryty wśród szczelin skalnych, w jaskiniach lub grubych matach z roślin. Po zmroku rozpoczyna swoją wędrówkę w poszukiwaniu pokarmu.

    Wykazuje on duże długoterminowe (nawet kilkunastoletnie) przywiązanie do miejsca spoczynku, do którego wraca każdego świtu.

    Poluje głównie w oparciu o węch. Jego pokarm stanowią mięczaki, szkarłupnie, skorupiaki oraz małe ryby. Te które odżywiają się jeżowcami purpurowymi mają zęby i kolce płetw w kolorze fioletowym. Zimą, kiedy kałamarnice kalifornijskie zaczynają masowo padać po rozrodzie, stają się głównym składnikiem diety rekina. Młode osobniki preferują pokarm miękki w postaci wieloszczetów i ukwiałów. Rogatka charakteryzuje krótka, szeroka głowa z tępym pyskiem i wklęsłą przestrzenią pomiędzy grzbietami nadoczodołowymi. Jego otwór gębowy jest mały i zakrzywiony z widocznymi bruzdami w rogach. Na grzbiecie znajdują się dwie płetwy grzbietowe z mocnymi kolcami z przodu. Kolce u osobników zasiedlających dno pokryte roślinnością są dłuższe, gdyż nie mają kontaktu ze skałami, o które by się ocierały. Płetwa ogonowa ma kształt typowy dla gatunków bytujących w pobliżu dna, jej górny płat jest długi i szeroki, zaś dolny krótki. Ciało od strony grzbietowej ma kolor brązowy lub szary z wieloma małymi ciemnymi kropkami, które mogą zanikać z wiekiem, natomiast spód jest żółtawy.

    Jest to gatunek jajorodny. Rozród odbywa się w grudniu lub styczniu. Zaloty są dość brutalne. Samiec goni samicę i podgryza ją. W momencie kopulacji przytrzymuje ją zębami za płetwę piersiową. Sama kopulacja trwa około 30 minut. Od lutego do kwietnia samica składa maksymalnie 24 jaja, po dwa w odstępach około dwutygodniowych. Otoczka jaja jest spiralnie skręcona. Na początku jest miękka, aby ułatwić samicy złożenie jaja. Po kilku dniach twardnieje.

    Samica wykazuje opiekę rodzicielską. Po złożeniu jaj zbiera je do pyska i wbija je w szczeliny, aby ochronić je przed drapieżnikami.

    Po okresie inkubacji, który trwa od 6 do 10 miesięcy wylęgają się młode o długości około 15 cm. Przez pierwszy miesiąc żywią się zawartością woreczka żółtkowego, który przyczepiony jest do ich ciała. Dojrzałość płciową osiągną przy długości 56 cm w przypadku samców i 58 cm u samic. Rogatek nie ma znaczenia komercyjnego. Jest on łapany jako przyłów. W Meksyku spożywa się jego mięso i przetwarza je na mączkę rybną, zaś w Kalifornii ich kolce są przerabiane na biżuterię. Czasami zabijane są dla sportu przez nurków, co może być przyczyną spadku ich liczebności w najintensywniej odwiedzanych przez nurków rejonach. Stanowią one pokarm dla większych ryb, mirungi północnej i bielika amerykańskiego. Na jajach żerują natomiast ślimaki morskie.

    Jak rogatek kalifornijski pozyskuje pokarm?

    Szczęki rekina zbudowane są z dwóch części, górnej i dolnej. W górnej szczęce rogatka znajduje się od 19 do 26 rzędów zębów, zaś w dolnej od 18 do 29. Zęby z przodu szczęk są małe i spiczaste, te po bokach szczęk są znacznie większe, wydłużone i podobne do zębów trzonowych. Ich wygląd związany jest z funkcją jaką pełnią w trakcie odżywiania. Rekin ten chwyta swoją zdobycz poprzez zasysanie. Jego chrząstki wargowe są zmodyfikowane dzięki czemu usta mogą tworzyć rurkę. Po wciągnięciu ofiary przytrzymuje ją przednimi ostrymi zębami, a następnie rozdrabnia na kawałki płaskimi zębami bocznymi. Poluje on w ciekawy sposób na zwierzęta, które się zagrzebują. Aby wydobyć taką zdobycz, chwyta ją i ustawia się pionowo z głową i płetwami piersiowymi na podłożu, a ogonem wyżej. Ułożenie jego ciała działa wówczas jak dźwignia, w której płetwy są punktem podparcia. Tego typu zachowania nie zaobserwowano u żadnego innego gatunku rekina. Może on również wysuwać swoją górną szczękę, której używa jako dłuta do usunięcia mocno przytwierdzonej zdobyczy. Nie musi się on obawiać o ubytki w uzębieniu. Rekinom zęby rosną przez całe życie, a wymiana utraconego zęba zajmuje około 4 tygodni.

  • W Trawie Morskiej…

    W Trawie Morskiej…

    Słodka czy słona? Zwierzęta sportretowane w tej sali pochodzą z subregionu Zatoki Gdańskiej położonego między Mierzeją Helską, a linią Hel-Gdynia. Akwen ten to Zatoka Pucka, której wewnętrzna część posiada doskonałe warunki dla rozwoju życia  na dnie i w toni wodnej, ponieważ charakteryzuje się niewielką głębokością i małym wpływem wód otwartego morza. Płytka zatoka nad Bałtykiem słynie z największej bioróżnorodności w całej polskiej linii brzegowej, a jej mieszkańcy z powodzeniem mogliby stać się bohaterami bajek.

    Obecność niektórych organizmów może stanowić siedlisko dla innych, np. łąki trawy morskiej Zostera marina są miejscem schronienia, rozrodu i żerowania licznych morskich zwierząt. Wśród podwodnych łąk zaszywa się iglicznia Syngnathus typhle i wężynka Nerophis ophidion, które barwą i kształtem upodobniły się do liści trawy morskiej. Do zobrazowania wyglądu tych unikatowych ryb najlepiej pasuje tytuł wiersza „Tańcowała igła z nitką” Jana Brzechwy, gdzie igłą byłaby iglicznia, a nitką wężynka z racji na swoje wydłużone ciało. Z kolei pospolitym mieszkańcem strefy brzegowej Bałtyku jest ciernik Gasterosteus aculeatus. Pomimo swych groźnych kolców cierniki zjadane są okresowo przez większe sandacze i szczupaki. Dlatego do obrony przed wrogami te nie przekraczające 8 cm długości ryby formują ławice. Czy to wystarczy, żeby nie zostać zjedzonym? Ryby drapieżne z Zatoki Puckiej też mają swoje strategie zdobywania pokarmu.

    Szczupak Esox lucius poluje z ukrycia. Na miejsce przyczajenia wybiera akweny, których dno gęsto porasta roślinność.

    Ten wytrwały drapieżnik godzinami wyczekuje w zasadzce, a jeśli chybi, nie goni ofiary. Podłużny tułów, ciemny w części grzbietowej a na bokach zielonkawy z żółtymi cętkami, zlewa się z otoczeniem. Oglądany z góry przypomina kłodę, z boku – niknie na tle wodorostów. Jego znakiem rozpoznawczym jest spłaszczona głowa i paszcza usiana ostrymi zębami rozmaitej wielkości. Szczupak może połknąć zdobycz większych rozmiarów, więc aby łatwiej przecisnęła się przez przełyk, obraca ją ku gardzieli głową. Młodociane okonie Perca fluviatilis żerują w ciągu dnia w stadzie. Dopiero dorosłe osobniki stają się samotnikami, a o ich drapieżnej naturze świadczy chociażby położenie otworu gębowego. Sen okonia… To zjawisko jest spotykane w przyrodzie. Okoń europejski usadawia się w tym czasie przy dnie zbiornika, opierając się o nie płetwami brzusznymi i ogonową. Ze stanu głębokiego snu nie jest w stanie wyrwać ryby nawet światło latarki nurka. Gdy okoń się budzi rozwija płetwę grzbietową i odpływa.

    Pochylając się niżej nad łąką można zaobserwować spacerującego po dnie krabika amerykańskiego Rhithropanopeus harrisii, którego szerokość pancerza z reguły nie przekracza 2 cm. Czy jest się kogo bać? O krabie wiadomo, że jest notowany w Bałtyku jako gatunek obcy, a te najczęściej trafiają do naszego morza  z wodami balastowymi statków. Ten gatunek pierwotnie występował w ujściach rzek w Teksasie i na Florydzie, a teraz zadomowił się w zatoce. W diecie pokarmowej krabika amerykańskiego pojawiają się drobne bezkręgowce oraz szczątki roślinne i zwierzęce, co czyni go podobnym do innych skorupiaków, takich jak krewetki bałtyckie Palaemon adspersus, które można spotkać wśród glonów.

  • Na Styku Wody i Lądu

    Na Styku Wody i Lądu

    Słodka czy słona? Zwierzęta sportretowane w tej sali pochodzą z wód słodkich obu Ameryk oraz kontynentu afrykańskiego.

    Podróż otwiera bliskie spojrzenie na krokodyla krótkopyskiego Osteolaemus tetraspis, który zasiedla strumienie, małe rzeczki oraz stawy gęstych lasów deszczowych. Skryty tryb życia i trudny do zbadania teren występowania powodują, że jest jednym z najsłabiej zbadanych gatunków krokodyli. Dlaczego naszym gościom wydaje się, że ów krokodyl nie jest prawdziwy? To zwierzę, które ma aktywność nocną, dlatego za dnia widywany jest najczęściej w bezruchu. W tym czasie jego serce uderza zaledwie trzy razy na minutę. Tajemniczo prezentują się niszczuki, które wyglądają jak coś pośredniego pomiędzy szczupakiem a krokodylem: do szczupaka nawiązuje wydłużony tułów z trzema płetwami w części ogonowej, a z krokodylem kojarzą się długie, uzębione szczęki. Niszczuka krokodyla Atractosteus spatula jest największą rybą słodkowodną Ameryki Północnej. Może przekroczyć długość 3 m i wagę 100 kg.

    Osobliwe zwierzęta z Meksyku…  Z jezior w tym regionie świata pochodzi aksolotl meksykański – z wyglądu wiecznie młody płaz – zwraca na siebie uwagę pióropuszem ze skrzeli.

    Zwierzę to ma duże zdolności do regeneracji utraconych części ciała. Ambystoma mexicanum ma też zdolność do neotenii, co oznacza, że rozmnaża się już w postaci larwalnej. Kolejny mieszkaniec Ameryki Środkowej, ślepczyk jaskiniowy, radzi sobie doskonale w wodach podziemnych. Cechą charakterystyczną Astyanax fasciatus mexicanus jest zanik oczu i ubarwienia. Ślepiec większość czasu spędza na poszukiwaniu pokarmu, którym w środowisku naturalnym może być nawet kał nietoperza.

    Podróż przez salę Na Styku Wody i Lądu zamyka żółw jaszczurowaty. Chelydra serpentina prowadzi półwodny tryb życia, czas dzieli między płytkie rzeki lub bagniska, a poranne wygrzewanie się na lądzie. Zamieszkuje płytkie wody o mulistym dnie na obszarze od południowej Kanady po północne tereny Ameryki Południowej. Zwykle czatuje na zdobycz w płytkiej wodzie. W sytuacjach zagrożenia jest wyjątkowo agresywny. Jego szczęka zakończona jest ostrymi hakami. Wiemy już, że ten drapieżnik lubi dobrze zjeść, a czego w hodowli nie znosi? Z pewnością do takich sytuacji należą zabiegi pielęgnacyjne, tj. szorowanie skorupy.

  • Wodne Zwierzęta Świata

    Wodne Zwierzęta Świata

    Słodka czy słona? Zwierzęta sportretowane w tej sali pochodzą z wód morskich.  W żadnej innej sali wystawy karmienie nie przebiega tak dynamicznie jak wśród Wodnych Zwierząt Świata. Zaczyna się żerowanie – jeden z podstawowych procesów życiowych. Już od zamierzchłych czasów żeglarze wiedzieli, że dużym drapieżnikom morskim towarzyszą niewielkie pręgowane ryby. Nazwano je pilotami ze względu na ich specyficzny sposób zachowania, jako że krążą wokół większych zwierząt niczym satelita. Naucrates ductor jest czyścicielem, ponieważ usuwa z ciał, np. rekinów, dokuczliwe pasożyty zewnętrzne. Do współbiesiadników oprócz wargatka sanitarnika Labroides dimidiatus, który czyści uzębienie większych drapieżników, należy też argus zielony. Zaczerpnięta z greki nazwa Scatophagus oznacza „pożeracz nieczystości”, a wzięła się stąd, że gromady dorosłych okazów pływają w portach Dalekiego Wschodu pomiędzy statkami zjadając wszystko co tam można znaleźć.

    Nocą podwodny świat nabiera zupełnie innego wymiaru. Zwierzęta rafy koralowej wiodą dość uporządkowane życie. Gdy zapada zmierzch, stworzenia, które za dnia krzątały się wśród raf, znikają, by ustąpić miejsca wyruszającym na polowanie nocą. Podobna chwila zastoju powtarza się o poranku, gdy nocna zmiana powraca do swoich kryjówek, a dzienni zmiennicy dopiero się budzą.

    Ryby pojawiające się na rafie nocą wyróżniają się zwykle większymi oczami i czerwonym ubarwieniem. Taki wygląd przybrał hajduczek murdjan Myripristis murdjan.

    Pod osłoną nocy polują w naturze mureny, które za dnia kryją się wśród nadbrzeżnych skał i w rafach koralowych. Niektóre stale demonstrują swoje uzębienie. Rany zadane ostrymi zębami tej ryby mogą być bardzo niebezpieczne – tym bardziej, że niektóre gatunki osiągają spore rozmiary. Charakterystyczne nozdrza muren przyjmują czasem postać długich rurek. Ich budowa świadczy o doskonałym węchu, który przydaje się rybom w czasie wypraw na polowanie. Gdyby zębaczowate Anarhichadidae żyły w tych samych wodach co mureny, obie ryby mogłyby stanąć do konkursu na najbardziej przeraźliwe szczęki. Jednak zębacze występują jedynie w chłodnych wodach półkuli północnej. Stale uchylona paszcza tej ryby wzbudza respekt. Z przodu na szczękach widnieją mocne kły, ale głębiej znajdują się zęby z zaokrąglonymi koronami, przystosowane do rozgniatania twardych pancerzy. Także podniebienie jest wyposażone w zęby miażdżące, ułożone w trzech szeregach. Zdobycz (mięczaki, szkarłupnie, jamochłony, dużo rzadziej ryby) oderwane od podłoża przednimi zębami dostaje się pomiędzy żarna pozostałych. O sile szczęk wiedzą nieostrożni rybacy, którym wyciągnięte na pokład zębacze przegryzały but.

    Morza są pełne niespodzianek, lecz wciąż prawdą pozostaje to co napisał William Shakespeare: „Ryby żyją w morzu, tak jak ludzie na lądzie; wielcy pożerają małych…”

Przejdź do treści