Przejdź do treści

Akwarium Gdyńskie

  • Nasz Bałtyk

    Nasz Bałtyk

    Strona „Nasz Bałtyk” została stworzona z myślą o wszystkich, którzy chcą lepiej poznać Morze Bałtyckie — zarówno pasjonatach przyrody, jak i nauczycielach czy uczniach.
    Znajdziesz tu rzetelne informacje dotyczące biotopu i biocenozy Bałtyku, a także jego historii, cech morfometrycznych, hydrologii, bioróżnorodności, zasobów naturalnych oraz zagrożeń ekologicznych.
    Ten wyjątkowy akwen skrywa wiele intrygujących tajemnic, których odkrywanie może stać się początkiem fascynującej przygody z nauką o morzu.

  • Ocean Literacy – świadomość morska

    Ocean Literacy – świadomość morska

    Ocean Literacy, a więc w tłumaczeniu świadomość morska, to rozumienie tego w jaki sposób wpływa na nas ocean oraz jaki wpływ mamy na niego my. Koncepcja powstała, jako wynik pracy naukowców, nauczycieli oraz edukatorów z USA. W 2004 roku, członkowie stowarzyszenia NMEA (National Marine Educators Association) zaniepokojeni faktem marginalizacji edukacji morskiej w szkołach rozpoczęli pracę nad narodową kampanią edukacyjną.

    Niebawem koncepcja dotarła także do Europy, gdzie powstało EMSEA (European Marine Educators Association), stowarzyszenie zajmujące się popularyzacją wiedzy o morzu w Europie. By zrealizować ideę ocean literacy nawiązano międzynarodową współpracę naukowców, nauczycieli i edukatorów. Akwarium Gdyńskie MIR-PIB jest jedną z organizacji działających w obrębie EMSEA i odpowiedzialną za propagowanie idei w Polsce.

    Świadomość morska opiera się na 7 założeniach. Sposób w jaki są sformułowane obrazuje interdyscyplinarność wiedzy o morzu. Treści te dostarczają organizacji, zgodności i spójności w przekazywaniu wiedzy o oceanie. W ramach promowania wiedzy o oceanie, prowadzimy portal poświęcony koncepcji ocean literacy i świadomości morskiej.

    Zapraszamy na stronę oceanliteracy.pl. 

  • Zabawa to poważna sprawa

    Zabawa to poważna sprawa

    Z radością informujemy, że Akwarium Gdyńskie jest jednym z trzech laureatów tegorocznej edycji konkursu „Zabawa to poważna sprawa” zorganizowanego przez IKEA. Grant, który otrzymaliśmy pozwoli nam zrealizować projekt o nazwie „Dziecięce dłonie w klimatycznej odsłonie”.
    Nasz projekt skierowany jest do grupy 50 dzieci z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 2 dla niesłyszących i słabosłyszących w Wejherowie.
    Projekt obejmuje eko-warsztaty, podczas których uczestnicy (dzieci w wielu 7-15 lat) zdobędą wiadomości na temat zmian klimatu, konieczności ochrony środowiska morskiego, raf koralowych i bałtyckich łąk podwodnych. Zajęcia odbędą się na ekspozycji Akwarium Gdyńskiego, w pobliskim porcie jachtowym, a także w „Klimatycznym Centrum Kreatywności” – miejscu spotkań zlokalizowanym w Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskiego. Przestrzeń ta zostanie wyposażona w ramach otrzymanego grantu.
    Wszystkie proekologiczne informacje zdobyte podczas warsztatów posłużą dzieciom do przygotowania scenariusza kilkuminutowego filmu, w którym same wystąpią jako główni aktorzy. Film dostępny będzie na stronie www Akwarium oraz na naszych kanałach w mediach społecznościowych.
    Projekt zakończymy prezentacją wystawy zdjęć z realizacji projektu, którą będzie można podziwiać w przestrzeni Akwarium Gdyńskiego. Na uroczysty wernisaż zaprosimy wszystkich uczestników wraz z rodzicami i nauczycielami.
    Projekt w całości (tj. warsztaty i film) realizowany będzie w języku migowym. W filmie dodatkowo umieszczone zostaną napisy z audiodeskrypcją.

  • Rekin wobbegong

    Rekin wobbegong

    Rząd: Orectolobiformes
    Rodzina: Orectolobidae

    Orectolobus wardi

    Wobbegong północny to przedstawiciel ryb chrzęstnoszkieletowych zasiedlający wody Zachodniego Pacyfiku okalające północną część Australii od Queensland przez Terytorium Północne do Australii Zachodniej. Jest on związany z rafami koralowymi, gdzie najczęściej spotkamy go na niewielkich głębokościach od 1 do 3 metrów, często w miejscach z mętną wodą. Niekiedy spotykany jest także na głębokości dochodzącej do 40 m.

    Prowadzi nocny tryb życia. Osiąga niewielkie rozmiary ciała. Jego długość całkowita wynosi co najmniej 63 cm, możliwe są także osobniki dorastające do 1 m długości. Jego ciało jest spłaszczone, co ma związek z jego trybem życia, kiedy to większość czasu spędza leżąc na dnie. Charakterystyczne są również wyrostki na głowie, przypominające brodę, które służą do zwabiania ofiary, jak również do kamuflażu. Sama nazwa wobbegong, pochodząca z języka Aborygenów, oznacza „kudłatą brodę” i odnosi się ona właśnie do przydatków wokół paszczy rekina. Kolorystyka jego ciała jest różnorodna, opiera się jednak głównie na odcieniach brązu. Na grzbiecie widoczne są zaokrąglone ciemne plamy z jasnymi obrysami przeplatane szerokimi ciemnymi obszarami i kilkoma dużymi ciemnymi plamami (siodłami). Ubarwienie zapewnia im doskonały kamuflaż, który dodatkowo jest wspomagany przez umiejętność zmiany kolorystki ciała w przeciągu kilku dni.

    Pomimo, iż zwierzę to zamieszkuje płytkie wody jest nadal słabo poznane. Przypuszczalnie żywi się bezkręgowcami dennymi i rybami, ale jego dieta wciąż jest nieznana.

    Pewne jest, że jest on drapieżnikiem zasadzkowym, który wykorzystuje swój kamuflaż do ukrywania się wśród skał oraz raf i łapania mniejszych ryb, które podpłyną zbyt blisko.

    Wsysa ją wówczas do paszczy, gdzie nabija się na ostre zęby. Posiada on dwa rzędy powiększonych zębów przypominających kły w górnej szczęce oraz trzy w dolnej. Płetwonurkowie zaobserwowali także inny sposób polowania na ofiarę, kiedy to rekin skrada się do niej. Ze względu na swój powolny metabolizm, nie muszą pobierać pokarmu tak często jak inne rekiny.

    Jest to ryba rozdzielnopłciowa osiągająca dojrzałość płciową przy długości całkowitej wynoszącej 45 cm. Jest to gatunek jajożyworodny. Samica składa jaja, które pozostają w jej ciele, jednak nie są z nim w żaden sposób połączone. Młode składniki odżywcze czerpią jedynie z żółtka. Nietypowa jest liczba składanych jaj. Mioty liczą po 20 osobników i więcej. Po wykluciu z jaja młody, w pełni wykształcony osobnik opuszcza ciało samicy. Wobbegongi są wykorzystywane w Australii w przemyśle gastronomicznym, jako mięsny składnik „fish and fries”. Zastosowanie znajduje również ich wzorzysta skóra, która jest wykorzystywana do produkcji galanterii skórzanej.

    W jaki sposób oddycha wobbegong?

    Rekiny dywanowe oddychają inaczej niż rekiny poruszające się w toni wodnej, które pływają z otwartą paszczą zapewniając sobie w ten sposób ciągły przepływ wody natlenionej przez skrzela. Ze względu na osiadły tryb życia wobbegonów i umiejscowienia ich otworu gębowego od spodu ciała, pobieranie natlenionej wody przez paszcze wiązałoby się również z pobieraniem piasku z dna. W związku z tym rekin dywanowy oddycha przez przetchlinki, które są znacznych rozmiarów i znajdują się tuż za oczami. Są one łatwiej dostrzegalne niż oczy, w ten sposób ochraniając je przed atakami innych zwierząt.

  • Bioróżnorodne Ferie w Akwarium Gdyńskim | 11-26.01

    Bioróżnorodne Ferie w Akwarium Gdyńskim | 11-26.01

    Woda to nasz najcenniejszy skarb naturalny. To od jej zasobów uzależnione jest całe życie na Ziemi. W  dniach 11-26 stycznia popłyniemy z nurtem rzek, aż po morza i oceany, które przyciągają ciszą i zjawiskowym pięknem. Ferie zimowe organizowane w Akwarium Gdyńskim podzielone zostały na program ramowy, realizowany od poniedziałku do piątku oraz wydarzenia specjalne odbywające się w soboty i niedziele. W planie dni powszednich odnajdziemy odkrywanie wystawy stałej z przewodnikami, laboratorium badawcze stworzone z myślą o Atlantyku, faunistykę w iście artystycznym wydaniu, połączenie magii wielkiego błękitu z magią srebrnego ekranu oraz naukę i zabawę przynoszącą wiedzę przyrodniczą. Jednym  z naszych priorytetów są działania edukacyjne i informacyjne, dlatego na weekendy przygotowaliśmy specjalną mapę zwiedzania ekspozycji oraz film dokumentalny dla świadomego widza, który z jednej strony jest dziennikiem z podróży po całym świecie, z drugiej zaś obraz ten to medytacja nad naszą planetą. Jest wiele powodów ku temu abyśmy w te ferie spotkali się w Akwarium Gdyńskim.

    Poniedziałek – piątek

    10:15-11:00 | Galeria, limit miejsc: 30

    PUNKT PROGRAMU OBJĘTY REZERWACJĄ MIEJSC (13-17.01 oraz 20-24.01)

    tel. +48 587 326 620 | e-mail: akwarium.edukacja@mir.gdynia.pl

    Poszukiwacze zaginionej Arki – gra zoo-logiczna dla całych rodzin. Akcja naszej gry osadzona jest na ożywionej części wystawy i rozpoczyna się w Peru. Podobnie jak archeolog znany jako Indiana Jones nasi odkrywcy wyruszą wraz z dwoma przewodnikami, wędrując od amazońskiej dżungli w poszukiwaniu… W tej grze postawiliśmy na fantastyczną narrację, bohaterów z podwodnych krain i umiejętności graczy, chcących wejść w inny świat.

     

    11:00-12:00 | Multimedialna Sala Ekologii Morza, limit miejsc: 30

    PUNKT PROGRAMU OBJĘTY REZERWACJĄ MIEJSC (13-17.01 oraz 20-24.01)

    tel. +48 587 326 620 | e-mail: akwarium.edukacja@mir.gdynia.pl

    Nad wodą – zabawa i płynąca z niej nauka odpowiedzialnego spędzania czasu nad różnymi akwenami. To lekcja o tym jak bezpiecznie i kulturalnie wypoczywać na plaży, nad morzem czy jeziorem poprzez prezentację dobrych nawyków i właściwych zachowań. Zapraszamy do uczestnictwa wszystkich tych, którzy chcą urozmaicić swoją wizytę w Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskiego, a przy tym zdobyć wiedzę praktyczną.

     

    12:00-12:30 | Sala Kinowa, limit miejsc: 50

     Filmowa opowieść o Antarktyce – unikalny dokument, który łączy pasję nurkowania i profesjonalną fotografię.

    11:30-14:00 | Pracownia Wszechoceanu, limit miejsc: 30

    Faunistyka – warsztaty plastyczne dotyczące dyscypliny zoologii zajmującej się opisem faun określonych terenów. W zakres działań pracowni wchodzi tworzenie portretów najbardziej zagrożonych zwierząt i siedlisk.

    20.01 wizyta w Pracowni Wszechoceanu rozpocznie się teatrzykiem cieni z pingwinami w roli głównej. Morze przemówi, a gdy już  rzuci swe zaklęcie, na zawsze trzyma je w sieci cudów… Z tych magicznych momentów utkany został quiz na Dzień Wiedzy o Pingwinach.

    11:30-14:00 | Sala Przedszkolna, limit miejsc: 30

     Zwierzaki z naszej paki – zoogeograficzna strefa malucha.

    11:30-14:00 | Laboratorium Biologiczne, limit miejsc: 30

     Atlanticarium – otwarte laboratorium badawcze dla dzieci i dorosłych, które zawiera pokazaną pod mikroskopem kolekcję roślin i zwierząt z podróży naukowych po wodach Oceanu Atlantyckiego.

    Sobota – niedziela

    11:00-14:00 | Sala Zostera Marina

    Nowa przygoda – przy stanowisku Centrum Edukacji do pobrania mapa do samodzielnego użytku, która w prosty i ciekawy sposób poprowadzi zwiedzających przez sale tematyczne wystawy. Spotkanie z edukatorami odbędzie się w sali poświęconej Zatoce Puckiej, która wyróżnia się największą w całej polskiej strefie brzegowej różnorodnością biologiczną. W strefie edukacyjnej będzie można obejrzeć pod mikroskopem organizmy związane z siedliskiem podwodnych łąk trawy morskiej.

    18-19.01 – FUNDACJA ROZWOJU AKWARIUM GDYŃSKIEGO zaprasza na spotkanie z Ewą Gajewską, inicjatorką i wykonawczynią projektu Save the Sea, które będzie okazją, aby obejrzeć i zakupić ekologiczną biżuterię, inspirowaną Gdynią. Cały dochód ze sprzedaży bransoletki Save the Sea przekazany zostanie na zakup Seabin – filtra, który będzie oczyszczał wodę w Marinie Gdynia. Symbolem całego projektu, jak i znakiem rozpoznawczym wyjątkowej społeczności, która razem chce zrobić coś dobrego dla Bałtyku, stały się dwa śledzie, zamknięte w znaku nieskończoności.

    12:00-13:40 | Sala Kinowa, limit miejsc: 50

     Filmowa podróż dookoła świata – dokument ukazuje zmienność i różnorodność naszej planety oraz relacje, w jakich pozostaje z nią człowiek.

    Wstęp

    W okresie ferii tj. 11-26.01 ekspozycja Akwarium Gdyńskiego będzie dostępna dla zwiedzających codziennie w godz. 10:00-17:00 (również w poniedziałki: 13.01 i 20.01). W programie ferii może wziąć udział każdy, kto wykupi BILET WSTĘPU do Akwarium Gdyńskiego.

    Darmowe wejścia

    1/ 15.01 (trzecia środa miesiąca), bezpłatny wstęp przysługuje dzieciom z ośrodków opiekuńczo-wychowawczych, emerytom oraz rencistom (ujęty w regulaminie działalności placówki).

    2/ W styczniu 2020  KLUB MŁODEGO ODKRYWCY MÓRZ obchodzi 9-lecie działalności. Z tej okazji dajemy możliwość jednorazowego skorzystania z bezpłatnego wstępu w czasie trwania ferii tj. 11-26.01 dzieciom i max. ich 2 opiekunom (na podstawie listy członkostwa).

    3/ W dniach 21-22.01 (wtorek-środa) świętujemy Dzień Babci i Dziadka. Z tej okazji w oba dni wszystkich Dziadków i Babcie będzie obowiązywał wstęp wolny do Akwarium Gdyńskiego. Warunek jest tylko jeden. Dziadkowie nie mogą przyjść do nas sami! Gwarantem bezpłatnego wejścia jest obecność wnuczki bądź wnuczka, którym przysługuje wstęp według cennika.

    Grupy zorganizowane

    Z uwagi na ograniczoną ilość miejsc w salach edukacyjnych, opiekunowie wycieczek proszeni są o zgłaszanie chęci udziału w programie ferii drogą telefoniczną: +48 587 326 620

     

     

  • Mureny

    Mureny

    Rząd: Anguilliformes (węgorzokształtne)
    Rodzina: Murenidae (murenowante)

    Obecnie występuje około 200 gatunków muren podzielonych na 16 rodzajów. Należą one do dwóch podrodzin Muraeninae i Uropterygiinae, które można rozróżnić na podstawie lokalizacji płetw na ich ciele. U Muraeninae płetwa grzbietowa rozpoczyna się na wysokości szczelin skrzelowych, biegnie w dół grzbietu i łączy się z płetwą ogonową, podczas gdy płetwa odbytowa znajduje się za odbytem. U Uropterygiinnae zarówno płetwa grzbietowa, jak i odbytowa, znajdują się na końcu ogona.

    Mureny to ryby prawie wyłącznie morskie. Jedynie kilka gatunków jest regularnie obserwowanych w wodach słonawych, na obszarach namorzynowych lub w rzekach, wśród nich np. Gymnothorax polyuranodon. Mureny występują w wodach tropikalnych i subtropikalnych, przy czym największą ich różnorodność stwierdzono w wodach tropikalnych Indo-Pacyfiku. Jedynie kilka gatunków występuje w strefie umiarkowanej, m.in. murena kalifornijska (Gymnothorax mordax) i murena żółta (Gymnothorax prasinus). Wiele gatunków muren zasiedla płytkie wody z dnem pokrytym skałami lub rafami koralowymi, gdzie znajdują kryjówkę w dziurach i szczelinach. Inne żyją nad dnem piaszczystym lub mulistym na głębokości do 500 m. Wiele gatunków jest aktywnych nocą, zaś dzień spędza w kryjówkach.

    Zwierzęta te osiągają długość od 20 cm do prawie 3,75 m, chociaż większość z nich ma długość całkowitą wynosząca niewiele ponad 1 m. Największe gatunki osiągają masę dochodzącą do 30 kg. Ciało muren jest wydłużone, muskularne, bocznie spłaszczone oraz pozbawione łusek, a ich gładka skóra pokryta jest ochronnym śluzem. Dodatkowo brak płetw piersiowych oraz brzusznych (u większości gatunków) nadaje im wygląd węża. Mureny mają grubszą skórę niż inni przedstawiciele węgorzokształtnych, co w połączeniu z dużą gęstością komórek kubkowych (produkujących śluz), pozwala na szybsze wytwarzanie śluzu. Ma to istotne znaczenie u muren zamieszkujących piasek, ponieważ dzięki śluzowi granulki piasku przylegają do ścian nor i są one bardziej trwałe. Ułatwia to murenie swobodne oddychanie, co nie jest łatwe biorąc pod uwagę wielkość i lokalizację otworu skrzelowego.

    Mureny wykazują oszałamiającą różnorodność wzorów kolorystycznych, od jednolitego brązu lub zieleni po złożone wzory plamek, pasków, siateczek i rozet, w kolorach od czerwonego do żółtego oraz zielonego i brązowego do białego. U niektórych gatunków również wnętrze jamy gębowej jest wzorzyste. Ich szczęki są szerokie i otaczają wystający pysk. Większość z nich ma duże, ostro zakończone zęby, które służą do rozdzierania mięsa lub chwytania śliskich pokarmów. Stosunkowo niewielka liczba gatunków, na przykład murena gwiaździsta (Echidna nebulosa) i murena zebra (Gymnomuraena zebra), żywią się głównie skorupiakami i innymi zwierzętami o twardej skorupie i mają tępe, podobne do trzonowców zęby służące do miażdżenia. Ich duże paszcze są szeroko rozwarte, zwykle aż za tylną krawędzią oka, które jest dobrze rozwinięte. W związku z faktem, iż oczy są małe, mureny polegają głównie na swoim wysoce rozwiniętym węchu. Mureny mają dwie pary nozdrzy. Nozdrza przednie mają kształt rurkowaty i znajdują się w pobliżu czubka pyska. Nozdrza tylne leżą poniżej lub powyżej oka i mają wygląd rurki lub wgłębienia. Kombinacja podwyższonego profilu głowy, umiejscowienia tylnego nozdrza, braku płetw piersiowych i zredukowanej linii bocznej nie występuje w żadnej innej rodziny ryb.

    Mureny to nocni drapieżnicy polujący na kraby, krewetki, mątwy, kałamarnice, ośmiornice i ryby. Nie gardzą również padliną. Na murenach żerują nieliczne drapieżniki, m.in. barakudy i węże morskie, dlatego wiele muren, zwłaszcza tych większych, jest drapieżnikami szczytowymi w ich ekosystemach. Są to zwierzęta rozdzielnopłciowe, chociaż u niektórych gatunków wszystkie młode osobniki są samcami, a dopiero po pewnym czasie zmieniają płeć. Zapłodnienie jest zewnętrzne, a jaja i larwy są pelagiczne. U muren występuje stadium larwalne leptocefal (leptocephalus), które charakteryzuje szkliste, bocznie spłaszczone, wysokie i wydłużone wstęgowato ciało. Przypomina ono trochę kształtem liść wierzby. Jako, że leptocefale nie mają we krwi ani krwinek czerwonych ani hemoglobiny, ich ciało jest półprzezroczyste.

    Kilka gatunków muren jest popularnych wśród akwarystów ze względu na ich odporność i elastyczną dietę. Do najpopularniejszych należą murena gwiaździsta, murena zebra i murena złotoogonowa (Gymnothorax miliaris). Ponad to są one spożywane w wielu częściach świata, jednak wiąże się to z ryzykiem.

    Spożycie muren ważących powyżej 4 kg może doprowadzić do zatrucia toksyną ciguaterą, która czasami kończy się śmiercią.

    Murena olbrzymia (Gymnothorax javanicus) i murena żółtobrzeżna (G. flavimarginatus) są znane z gromadzenia dużych ilości ciguatoksyn, które są skoncentrowane głównie w wątrobie. Szczególnym przypadkiem było zatrucie 57 osób, które zjadły głowę i połowę ciała ugotowanej mureny żółtobrzeżnej. Miało to miejsce na Marianach Północnych. Zatrucie ciguatoksyną charakteryzuje się problemami neurologicznymi, układu trawiennego i krążenia. Dlatego też ryby te nie są polecane do spożycia.

    Biorąc pod uwagę dużą różnorodność i zmienność wśród muren, są one trudne do zidentyfikowania. Identyfikacji dokonuje się w oparciu o wiele cech, m.in. pozycje płetw, długość ogona, położenie odbytu, profil nozdrzy, szczęki i uzębienie oraz wzór koloru. Zarówno wzór koloru, jak i uzębienie mogą się znacznie zmieniać wraz ze wzrostem zwierzęcia, a obecność płetw jest czasami trudna do ustalenia.

    Murena – pierwowzór obcego?

    Mureny posiadają dobrze rozwinięte szczęki gardłowe, które znajdują się głębiej w ciele ryby i przypominają szczęki jamy ustnej. Posiadają jednak znacznie mniejsze zęby. Podczas odżywiania mureny wysuwają te szczęki do jamy ustnej, gdzie chwytają ofiarę i transportują ją do przełyku. Są one jedynymi znanymi zwierzętami, które wykorzystują szczęki gardłowe do aktywnego chwytania i krępowania ofiary w ten sposób. U mureny kalifornijskiej zęby są w stanie składać się, gdy ofiara przesuwa się do tyłu, zapobiegając w ten sposób łamaniu się zębów i utrzymania ofiary w trakcie transportu do gardła. Ponadto, aby uniknąć ucieczki schwytanej ofiary pysk mureny sięga daleko w głąb głowy. Dzięki temu podczas rzucania się na zdobycz woda wypływa z tyłu pyska i nie wypiera zdobyczy.

Przejdź do treści