Aeoliscus strigatus

Rząd: Syngnathiformes (igliczniokształtne) | Rodzina: Centriscidae (brzytewkowate)

Występowanie

Gatunek ten zasiedla tropikalne wody Indo-Zachodniego Pacyfiku, od Afryki Wschodniej po Australię, włącznie z Azją Południowo-Wschodnią. Jego siedlisko obejmuje wody przybrzeżne o głębokości od 1 do 42 metrów, gdzie występują rafy koralowe, trawa morska lub jeżowce z rodzaju Diadema. Brzytewnik pływa w dużych, zsynchronizowanych stadach i szuka schronienia wśród koralowców lub kolców jeżowców.

Wygląd

Jest to ryba niezwykła ze względu na swój dziwny kształt ciała oraz sposób pływania głową w dół, przy czym grzbiet jest skierowany w kierunku, w którym ryba się porusza. Jej ciało o długości 15 centymetrów jest otoczone zbroją zbudowaną z cienkich, przezroczystych płyt. Jest wydłużone i zakończone długim, rurkowatym pyskiem pozbawionym zębów. Krawędź brzuszna jest mocno ściśnięta i ostra. Brzytewnik nie posiada linii bocznej. Płetwy brzytewnika są znacznie zredukowane, przezroczyste i mają nietypowe położenie. Płetwa ogonowa znajduje się po stronie brzusznej, zaś płetwa grzbietowa, posiadająca długi pierwszy kolec, znajduje się na końcu ciała, tam, gdzie zazwyczaj znajduje się płetwa ogonowa. Charakterystyczne jest również załamanie kolca, a jego końcówka jest ruchoma i zwykle wygięta pod pewnym kątem do ciała.

Kolor ciała ryby zmienia się w zależności od siedliska od srebrzysto-zielonkawego do żółtawo-brązowego lub dość bladego. Osobniki żyjące wśród trawy morskiej mają zwykle bardziej zielonkawo-żółty grzbiet z rozproszonym podłużnym jasnobrązowym pasem biegnącym od pyska do płetwy ogonowej. Te bytujące na siedliskach piaszczystych, pokrytych gruzem lub w pobliżu rafy koralowej mają jasno-srebrne ciało z czarnym lub brązowym pasem na bokach.

Pożywienie

Ryba ta jest mięsożerna i żeruje na drobnych bezkręgowcach planktonowych oraz bentosowych (żyjących na dnie). Większe osobniki głównie żywią się obunogami z rodziny Gammaridae, podczas gdy mniejsze preferują widłonogi planktonowe.

Igielnik – czy jego rolą jest wyłącznie schronienie dla brzytewnika?

Brzytewnik jest gatunkiem rozdzielnopłciowym, jednak bez wyraźnego dymorfizmu płciowego. Skutkiem zapłodnienia zewnętrznego są pelagiczne jaja i larwy. Gdy larwa osiąga długość około 20 mm, osiada najczęściej wśród kolców jeżowca. W odróżnieniu od dojrzałego osobnika, ciało młodocianych osobników jest krępe, niemal czworokątne, mają jeszcze nie wydłużony dziób, oraz brak widocznego ciemnego pasa na bokach ciała. Podobnie jak osobniki dojrzałe, potrafią one zmieniać kolor ciała w zależności od siedliska. Gatunek ten nie ma zastosowania komercyjnego. Jest wyławiany jako przyłów i zbierany do sprzedaży w przemyśle akwarystycznym.

W środowisku naturalnym brzytewnik ukrywa się w kolcach jeżowców, a jego ubarwienie i sposób poruszania się pomagają mu w tym. Jest to zarówno mechanizm obronny, jak i łowiecki. W obliczu zagrożenia ze strony większych ryb, brzytewnik szuka schronienia wśród igieł pobliskiego jeżowca lub koralowca. Jego strategia łowiecka również związana jest z ukrywaniem się wśród igieł jeżowca, gdzie oczekuje na małe bezkręgowce. Kiedy ofiara zbliży się, ryba atakuje i próbuje ją schwytać.