Południowe wybrzeża Japonii. Szysznik mieszka w kraju, z którego pochodzą waleczni samuraje.
Wygląd
Głowa zakuta w pancerz z płytek. Tułów okryty dachówkowato położonymi łuskami kostnymi. Każda łuska zaopatrzona jest w twardy kolec skierowanym ku tyłowi. Pośrodku grzbietu sterczy szysznikowi 5 sztywnych kolców płetwowych. Kolejny sztylet, bardzo mocny i gruby, wyrasta z płetwy brzusznej.
Kształt
Przez owalną sylwetkę i łuskowaty futerał przypomina szyszkę świerkową.
SUPER MOC
Szysznikowate świecą w ciemnościach. Ta sztuczka udaje się im dzięki bakteriom luminescencyjnymi ulokowanym w dolnej szczęce. Podczas nocnego polowania mikroorganizmy po pierwsze oświetlają ofiarę, po drugie zwabiają ją w pobliże kryjówki szysznika. Narządy świetlne prawdopodobnie służą tym rybom również do komunikowania się między sobą.
Tekst – Małgorzata, Centrum Edukacji | Akwarium Gdyńskie
Zrób to sam | Szysznik
To niezwykła ryba, która swoją nazwę wzięła od kształtu ciała oraz wyraźnie zaznaczonych dużych łusek zakończonych kolcem, te cechy upodabniają ją do świerkowej szyszki. Wyraźne faktury można odwzorowywać za pomocą materiałów, które znajdziecie w kuchni. Wykorzystamy dziś warzywa i owoce do odwzorowania podwodnego świata. Przygotujcie ziemniaka, marchewkę, możecie wykorzystać łodygi selera, również jego liście. Sprawdźcie co jeszcze można wykorzystać. Z warzyw i owoców przygotowujemy pieczątki. Przekrajamy warzywa na pół, także wzdłuż, możemy wykroić kształty – popatrz na zdjęcie. Przygotujcie farby – najlepiej na spodkach, w których będzie można maczać wykonane pieczątki. Na czarnej kartce rozplanujcie podwodny krajobraz – w puncie centralnym można umieścić szysznika, któremu łuski nanosimy za pomocą łodygi selera. Szyszniki emitują światło, mają narząd świetlny, który jest umieszczony w zakończeniu żuchwy. Dlatego można namalować jasne refleksy, którymi ryba będzie rozświetlała dno – co ujrzymy w tym świetle? Może przejrzyste meduzy (z połówki marchewki z domalowanymi ramionami), maleńkie ławice ryb ( pieczątka z ziemniaka) może koralowce, albo morską roślinność. Stwórzcie swój własny podwodny krajobraz, powodzenia!
Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji | Akwarium Gdyńskie
Zbiorniki wodne w głębi afrykańskiego lądu. Występuje w krajach takich jak: na zachodzie – Senegal, docierając na wschód, do Ugandy oraz do Angoli na południu.
Rekordy
Najmniejszy i najbardziej masywny gatunek w rodzinie krokodylowatych. Największy zaobserwowany okaz miał 1,9 m. Największe samice mogą ważyć 40 kg, a samce nawet 80 kg.
Wygląd
Głowa zakończona tępym, krótkim pyskiem z zębami przystosowanymi do miażdżenia muszli mięczaków i pancerzyków krabów. Brązowe oczy. U pozostałych przedstawicieli krokodyli kolor jest żółto-zielony. Silnie opancerzona szyja, grzbiet i ogon dla ochrony przed drapieżnikami. Pokryta łuskami skóra sama może stanowić duże zagrożenie dla przetrwania tego gatunku. Skóra z brzucha krokodyla należy do najdroższych towarów na świecie. Mimo wielu ograniczeń i zakazów kłusownicy zabijają krokodyle, by wyprodukować z nich luksusowe torebki, buty lub paski.
Dieta
Dzień spędza głównie na drzemce, a nocą poluje. Zjada różne małe zwierzęta, takie jak pierścienice, ślimaki, owady, kraby, żaby, jaszczurki, ryby, ptaki wodne oraz nietoperze. Ma wielki apetyt na owoce, co wyróżnia go na tle innych gatunków krokodyli.
Pora deszczowa
Krokodyle krótkopyskie są samotnikami. Zbierają się w grupy jedynie w okresie lęgowym. Samiczki budują gniazda ze szczątków roślin, do których składają 10-20 jaj. System dźwiękowy – stukanie w skorupkę – pomaga krokodylkom ustalić kolejność opuszczania jaj. Po inkubacji młode wydają odgłosy, które przywołują matkę. Potem udają się wraz z nią do wody.
SUPER MOC
Krokodyl jest dyskretny i podstępny niczym szpieg. Jest w stanie wytrwać przy powierzchni wody wiele godzin, wystawiając co najwyżej nozdrza i czujne oczy, aby nagle zaatakować nieświadomą zagrożenia ofiarę.
Czyhający krokodyl. David Clode, Unsplash
Tekst – Małgorzata, Centrum Edukacji | Akwarium Gdyńskie
Zrób to sam | Krokodyl
Jeśli marzycie o egzotycznym zwierzaku domowym to polecamy zrobienie własnego krokodyla 😉 Potrzebna będzie wytłaczanka po jajkach, dowolne farby w odcieniach zieleni, przydadzą się też kawałki wycinanki lub kolorowego papieru na oczy i jeszcze niewielkie kawałki kartonu, tektury na nogi. Wytłaczankę malujemy na zielono, jej kształt będzie naśladował wybrzuszenia na skórze krokodyla. Jeśli wolicie mniejszego przedstawiciela rzędu krokodyli – krokodyla krótkopyskiego, osiągającego wielkość do 1,8m to wytłaczankę pomalujcie na brązowo. Z kawałków tektury wytnijcie cztery krótkie nogi, przyklejcie po bokach wytłaczanki i je również pomalujcie na wybrany kolor. Jeśli chcecie aby paszcza Waszego krokodyla była ruchoma to odetnijcie płaską część wytłaczanki (ta która normalnie znajduje się na górze) za drugim rzędem wgłębień – popatrzcie na zdjęcie. Przymocujcie boki za pomocą nitki do górnej części – wtedy paszcza będzie się otwierać i pokazywać rząd ostrych białych zębów, które to wycinamy z kartonika lub tektury i malujemy na biało. Zęby przyklejamy dobrym klejem, nie chcemy aby wypadły podczas posiłku w – mocne zęby przydadzą się podczas karmienia Waszego pupila rybami, skorupiakami, płazami oraz innymi mniejszymi zwierzętami (mogą być również z kartonu 😉 ). Na koniec jeszcze oczy – bystre oko po obu stronach głowy, któremu nie umknie żadna zdobycz!
Skoro użyliśmy wytłaczanki do jajek, możemy też zagospodarować jajka i umieścić je zbudowanym gnieździe krokodyla, wszak kurczaki to niedalecy krewni krokodylów 😉 a same krokodyle mamy są troskliwym rodzicem, który porozumiewa się ze swoimi młodymi już wtedy, gdy te pozostają jeszcze w osłonkach jajowych.
Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji | Akwarium Gdyńskie
Występuje wzdłuż europejskich brzegów od Morza Czarnego po Białe i wykazuje fenomenalną obojętność wobec zmian zasolenia, dlatego dobrze czuje się w słonowodnawym Bałtyku.
Transformacja
W okresie tarła bałtyckie stornie udają się w stronę otwartego morza, gdzie szukają wód o największym zasoleniu. Ryby wiedzą, że tylko „porodówka na głębiach” zapewnia ikrze najlepszą pływalność. Samice składają ponad milion jaj, z których po kilku dniach wylęgają się 3-milimetrowe, symetryczne larwy. Lewe oko zaczyna swą wędrówkę, gdy larwa ma długość 7 mm, a przekracza krawędź grzbietu przy długości 1 cm. Wtedy młode ryby podpływają ku brzegom i można je spotkać na dnie w bardzo płytkiej wodzie. Stornie znane są z tego, że całe życie leżakują na jednym z boków.
Znaki szczególne
Mało fotogeniczna stornia nie uśmiechnie się „ładnie” do zdjęcia. Otwór gębowy tej ryby jest nie tylko mały, ale i niesymetryczny, ponieważ szczęki na stronie pozbawionej oczu sięgają dalej i mają tam więcej zębów. Ma dobrze rozwinięte zęby gardzielowe, które z łatwością miażdżą skorupy, dlatego chętnie żywi się mięczakami. Zjada również skorupiaki i robaki, a niekiedy – drobne rybki, takie jak babki. Stornię można rozpoznać po tym, że ma rozsiane po ciele wzgórki kostne, które nadają jej skórze wyczuwalną szorstkość.
Strony
Stornia, zwana też flądrą, oczy ma po prawej lub lewej (znacznie rzadziej) stronie głowy. W zależności od charakteru podłoża barwa strony „ocznej” jest brunatna z dodatkiem pomarańczowych kropek. Strona ciała skierowana do podłoża jest najczęściej blada.
SUPER MOC
Mistrzyni w kamuflażu. Potrafi dopasować swój kolor do otoczenia tak, by stać się praktycznie niewidzialna.
Tekst – Małgorzata, Centrum Edukacji | Akwarium Gdyńskie
Zrób to sam | Flądra
Dziś będziemy robić naleśniki, a w zasadzie ryby płaskie jak naleśnik, czyli płastugi. Najpierw musimy zrobić ciasto – potrzebujemy tylko trzech składników: mąki, soli i wody. W misce mieszamy składniki w proporcjach: 2 szklanki mąki pszennej (lub jedna szklanka pszennej i jedna kukurydzianej) 2 szklanki ugotowanej gorącej wody (wrzątku), szklanka drobnoziarnistej soli. Do miski z mąką wsypujemy sól mieszamy i wlewamy gorącą wodę. Mieszamy szpatułką. Kiedy masa trochę ostygnie ugniatamy dokładnie rękami. Tak otrzymana ciastolina jest naprawdę bardzo plastyczna. Jeśli macie w domu barwniki spożywcze, można ją zabarwić. Z gotowej masy odrywamy porcję, ugniatamy kulkę i następnie formujemy placek – zupełnie płaski jak płastuga. Wydłużamy go w owal i doklejamy ulepioną płetwę ogonową. Za pomocą widelca odbijamy na brzegach ryby kształt płetw. Z niewielkiej porcji ciasta formujemy mały placek i przyklejamy z przodu ciała – to będzie głowa – najbardziej wypukła część ciała płastugi, zaraz za głową mała płetwa, druga przy pokrywach skrzelowych. Lepimy dwie kulki – to będą wypukłe oczy – to w zasadzie jedyna część ciała, jaka wystaje ponad powierzchnię ciała ryby zakopanej w piasku na dnie. Jeśli chcecie możecie za pomocą patyczków zrobić fakturę na powierzchni ciała ryby. Ulepiony model ryby można zostawić do wyschnięcia lub upiec w piekarniku w temperaturze 75 stopni przez około 40 minut. Kiedy ostygnie można pomalować dowolnymi farbami. Pamiętajcie tylko, że płastugi mają umiejętność dostosowania barwy boku, który jest u góry do otaczającego środowiska, zatem Wasza ryba może przyjąć dowolne kolory, tak, tak – flądra to taki bałtycki kameleon 😉
Z tej porcji składników wyjdzie całkiem sporo ciasta – wystarczy też na inne ryby, małże i krewetki, dlatego macie kilka dni do namysłu, aby zdecydować co jeszcze chcecie ulepić spośród bałtyckich zwierzaków (albo cokolwiek innego), ale pamiętajcie, by ciasto przechowywać w zamkniętym pojemniku w lodówce, jeśli będzie się za bardzo lepić, wystarczy dodać odrobinę mąki. Udanej zabawy!
Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie
Antarktyka. Chociaż na królestwo pingwinów składa się głównie ląd – kontynent Antarktyda i woda – Ocean Lodowaty, to znajdziemy je również w RPA, Chile, Peru, na wyspach Galápagos, w Nowej Zelandii, a nawet w słonecznej Australii.
Sezon
Najbardziej srogą antarktyczną zimę na kontynencie spędzają tylko dwa gatunki pingwinów: pingwin cesarski, tworzący kolonie liczące 50 tys. osobników, i pingwin Adeli – nazwany imieniem żony odkrywcy. Pozostałe pingwiny: królewski, maskowy, białobrewy, złotoczuby przenoszą się w tym czasie do cieplejszych miejsc na wyspach.
Pingwin cesarski i Adeli (białooki)
Pingwinisko
Pingwiny są bardzo społecznymi osobnikami. Najlepiej czują się w grupie, razem jedzą, bawią się, spędzają czas, gadają. Mają bardzo dobrze rozwinięty słuch, dlatego odnajdują się po dźwiękach. Oczy pingwinów są bardzo duże, większe niż ich mózg. Pingwiny doskonale widzą w ciemności, a na lądzie są krótkowidzami.
Pingwiny królewskie na brytyjskiej wyspie – Georgii Południowej. Ian Parker, Unsplash
Uczta
Lubią ryby, małe skorupiaki, kryl i kałamarnice. Ponieważ nie mają zębów, połykają kamienie, aby lepiej zmiażdżyć pokarm. Kamienie umożliwiają im także głębsze nurkowanie poprzez zwiększenie masy ciała. Podczas jednego nurkowania pingwin może złowić nawet do 30 ryb. Język pingwinów posiada miękkie kolce, które przytrzymują złowioną zdobycz. Pingwiny mają swoich naturalnych wrogów. Mogą paść ofiarą orek lub lampartów morskich.
Rekordy
Najwyższym gatunkiem jest, mierzący 120 cm, pingwin cesarski. Na drugim i trzecim miejscu, z wynikiem 90 cm, uplasowały się kolejno pingwiny: królewski i białobrewy. Ten ostatni rozpędza się w wodzie do 35 km/h. Żaden inny ptak nurkujący nie potrafi pływać tak szybko. Przy tak dużych ptakach niebieskie pingwinki, o średniej wysokości około 33 cm, wyglądają jak karzełki. Do najrzadziej występujących pingwinów należy zagrożony wyginięciem pingwin z Galápagos.
Pingwin królewski i białobrewy (papua)
Dżentelmeni
Pingwiny to dostojnie wyglądające ptaki, które dawno temu utraciły zdolność latania. Mają za to odlotowe nazwy. Angielska nazwa pingwina złotoczubego – macaroni penguin – odnosi się do mężczyzn, którzy rozpowszechnili w Anglii makaron. Pióra po bokach głowy ptaka wyglądają podobnie jak te wetknięte w kapelusze tych mężczyzn. Odpowiednikiem angielskiego policjanta byłby z kolei pingwin maskowy, którego głowę zdobi charakterystyczny kask i przewiązka.
Pingwin złotoczuby i maskowy (antarktyczny)
Sport
Pingwiny ponad 70% życia spędzają na ćwiczeniach w wodzie, dlatego najszybciej ze wszystkich ptaków pływają i najgłębiej nurkują. Rekordowe wyniki zanotowano u pingwina cesarskiego, który zszedł na głębokość 564 m i spędził pod wodą około 30 min. Pingwiny mają opływowe kształty oraz przekształcone w płetwy skrzydła. Ich ogony są krótkie, sztywne i wraz z nogami pełnią funkcję steru. W sportach wodnych pomaga im gruczoł kuprowy, dzięki któremu natłuszczają pióra. Pingwiny połykają dużo wody morskiej podczas polowania na ryby, ale specjalny gruczoł za oczami – gruczoł nadoczodołowy – filtruje słoną wodę ze strumienia krwi. Pingwiny wydalają ją przez dzioby lub przez kichanie. Pingwiny są jedynymi ptakami, które zachowują wyprostowaną postawę ciała. Po lądzie chodzą wyprostowane lub poruszają się stylem saneczkowym, czyli ślizgają się na brzuszkach. Czarno-białe ubarwienie pingwinów to kamuflaż chroniący je przed atakami w wodzie. W dyscyplinie takiej jak taniec na lodzie pingwiny mnogością upadków wzbudzają uśmiech na twarzach widowni.
Rodzina
Pingwin cesarski składa tylko jedno jajo, które wysiadywane jest na stopach samca i okryte fałdem tłuszczowym brzucha. W tym czasie ojciec nie odżywia się wcale, a matka przez kilka tygodni intensywnie poluje w oceanie. Po wykluciu się pingwina oboje rodziców przez około 2 miesiące sprawują nad nim opiekę, uczą jak zdobywać pokarm i zachowywać się w wodzie. Pingwiny często wracają do miejsca, w którym się urodziły.
SUPER MOC
Odporność na zimno. Pingwiny, które spędzają całe swoje życie na Antarktydzie – najbardziej wysuniętym na południe kontynencie Ziemi – muszą radzić sobie z niską temperaturą, spadającą nawet do -60°C. Kłębią się wtedy w koloniach, aby ochronić się przed lodowatym wiatrem i utrzymać ciepło. Mają duże zapasy tłuszczu izolacyjnego i kilka warstw łuskowatych piór. Pióra okrywają całą powierzchni skóry, co odróżnia pingwiny od innych gatunków ptaków. Pingwiny raz do roku zmieniają garderobę. Na lądzie tracą stare pióra, które odrastają im w ciągu kilku tygodni. Na jeden centymetr kw. fraka pingwina potrzeba do 15 piór.
Pingwin Adeli w Antarktyce
Zrób to sam | Pingwin
Dziś zapraszam do kolonii pingwinów. Pingwiny to bardzo społeczne ptaki, dlatego koniecznie wykonajcie całą gromadkę.
Do ich wykonania można wykorzystać bardzo wiele elementów, które znajdziecie w domu, mogą to być rolki papierowe, albo choćby wytłaczanki po jajkach. Wycinamy z wytłaczanek dwa rodzaje elementów – zagłębienia i przegrody, dzięki czemu uzyskamy dwa różne kształty pingwinów. Malujemy farbą na czarno – jeśli chcecie, możecie zostawić miejsce na pomalowanie na biało brzucha pingwinów, a jeśli macie białą wycinankę lub kartkę, można później na czarny kształt po prostu nalepić biały brzuszek. Jeśli zastanawialiście się dlaczego pingwiny chodzą we fraku to takie ubarwienie zapewnia im ochronę – ciemny grzbiet jest mało widoczny na tle wody, bo to w niej spędzają sporo czasu, a kiedy drapieżnik próbuje dostrzec je z wody od dołu, to jasny brzuch sprawia, że są mniej widoczne. Pomalujcie bardzo dokładnie, aby nie było jasnych prześwitów – pingwiny mają najgęściej ułożone pióra, które pokrywają całe ciało. Pamiętajcie o przyklejeniu dziobów – w zależności od gatunków mogą mieć różny kształt, u pingwina cesarskiego będzie dłuższy i zwężający się, natomiast pingwiny Adeli mają dzioby krótkie i krępe. Na głowie możecie dodać też czub – wtedy w Waszej kolonii zamieszka pingwin złotoczuby. No i nie zapomnijcie o nogach, spod ciała pingwina wystają tylko stopy, ale to właśnie na nich wysiadują jajo, które jest dodatkowo okryte fałdem brzusznym.
Z kawałka białego filcu (albo styropianu, czy czegokolwiek co można przekształcić w mroźną scenerię) zróbcie warstwy śniegu, możecie też dodać trochę drobniutkich kamyków, z których pingwiny zbudują gniazda. Przyda się również przerębel z niebieskiej kartki, w którym Wasze pingwiny będą nurkować w poszukiwaniu pokarmu – ryb, głowonogów i skorupiaków. Tylko uwaga na amfitrytę lamparcią (dawniej zwaną lampartem morskim), która tylko czeka na pingwiny dające nura! Czy uda im się szybko złowić rybkę i zbiec przed drapieżnikiem w morskiej toni? Pochwalcie się koniecznie jakie przygody w zimnej scenerii miała Wasza kolonia pingwinów.
Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie.
Występuje w Oceanie Atlantyckim i Morzu Północnym. Podczas zimowych wlewów wody słonej do Bałtyku sieje postrach wśród osób kąpiących się w morzu.
Rysopis
Jest to największa meduza na świecie. Średnica dochodzi do 2 m! Włosowate czułki zwisające spod parasola mogą mieć długość 30 m. Galaretowate ciało przyjmuje różnorodne ubarwienie, najczęściej żółtawe lub błękitne. Prześwituje przez nie jaskrawożółty żołądek. Nie ma ani mózgu, ani serca.
Słabość
Żadna z meduz nie potrafi aktywnie pływać, podąża tam, gdzie poniosą ją fale.
Pokolenia
Krążkopław przechodzi przez dwa główne stadia rozwojowe: przyklejonego do dna polipa i wolnożyjącej meduzy.
SUPER MOC
Ciało zaopatrzone w parzydełka. Bliskie spotkania z tą meduzą, podobnie jak z mrówką, kończą się zaczerwienieniem skóry. Bełtwa włosiennik występuje w jednym z opowiadań o Sherlocku Holmesie Arthura Conan Doyle’a, zatytułowanym „Lwia grzywa”. I choć przedstawiono ją jako śmiertelnie niebezpieczną, to w rzeczywistości nie zagraża życiu człowieka.
Zrób to sam | Chełbia modra
Chełbia modra podobnie jak bełtwa należy do krążkopławów, najczęściej określanych po prostu meduzami. Ich galaretowate ciało w większości składa się z wody, dlatego jest bardzo przejrzyste. Nie dziwi zatem fakt, dlaczego żółwie morskie często mylą meduzy, które są ich pokarmem z równie przejrzystymi foliowymi jednorazówkami, które zanieczyszczają środowisko morskie. My zachęcamy do ograniczenia lub całkowitej rezygnacji z używania jednorazowych foliowych reklamówek, ale jeśli macie jakąś w domu możecie z niej wykonać właśnie meduzę. Potrzebne będzie jeszcze opakowanie po deserku, lub plastikowa butelka po napoju oraz folia bąbelkowa – wszystko to są odpady, które możemy wykorzystać w kreatywny sposób dając im drugie życie. Nie zapomnijcie o nożyczkach i dobrym kleju. Do dzieła!
Jeśli używacie butelki, odcinamy kilka centymetrów powyżej dna, aby uzyskać coś na kształt miseczki – to będzie dzwon naszej meduzy, świetnie nada się do tego również opakowanie po deserku. Wkładamy „dzwon” do reklamówki lub foliowego woreczka a brzegi wciskamy do wewnątrz naszego dzwona i tam przyklejamy. Ważne by zostawić trochę luzu wokół, tak aby między plastikowym opakowaniem a folia była przestrzeń. Teraz czas na macki. Wycinamy podłużne długie paski z folii bąbelkowej, mogą być nieregularne. Chełbia ma cztery długie ramiona. Wklejamy je również do środka. Jeśli chcemy meduzę zawiesić na sznurku przebijamy od dołu opakowanie, przez miejsce przyklejonych ramion i folii, co dodatkowo je umocuje – przewlekamy nitkę. Gotowe! Naprawdę super wygląda zawieszona nad kaloryferem kiedy ciepłe powietrze powoduje łagodny ruch ramion, zupełnie jak gdyby kołysała się w morskiej toni.
koncepcja, realizacja, zdjęcia, Michalina Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie
Zamieszkuje wybrzeże Atlantyku w Ameryce Północnej.
Wygląd
Młode wykluwają się z jaj. Dorosłe skrzypłocze kształtem przypominają końskie kopyto. Inny przydomek mieczogon wziął się od długiego kolca – telsonu, znajdującego się na końcu pancerza. Skrzypłocze należą do mięsożernych staroraków. Mają 9 oczu, dzięki którym dobrze widzą pod wodą nawet w ciemności.
Historia
Skrzypłocze (ang. horseshoe crab) zamieszkiwały Ziemię już 200 mln lat przed dinozaurami, przetrwały zlodowacenia, masowe wymieranie, katastrofy kosmiczne, a od ponad pięciu dekad większość ludzi zawdzięcza im życie.
Krew
Skrzypłocz oddycha skrzelami. Tlen w jego organizmie transportuje białko hemocyjanina, która nadaje krwi niebieskie zabarwienie. W kontakcie z bakteriami krew skrzypłocza wytwarza widoczne gołym okiem „agregaty obronne”, otaczające drobnoustroje i natychmiast je niszczy. Testy na bazie krwi skrzypłoczy wykorzystywane są w przemyśle farmaceutycznym do kontroli czystości mikrobiologicznej leków, szczepionek, rozruszników i implantów.
SUPER MOC
Dobroczynnie wpływają na zdrowie każdego człowieka. Wszystko dzięki niezwykłym właściwościom ich hemolimfy.
Tekst – Małgorzata, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie
Zrób to sam | Skrzypłocz
Skrzypłocz to zwierzę, które swoim wyglądem może przypominać pancerną twierdzę. Jego pancerz składa się z dwóch części, których podział jest bardzo widoczny, do odwłoku przyczepiony jest telson czyli długi kolec ogonowy. Aby znaleźć jego odnóża trzeba zajrzeć pod pancerz – jest ich całkiem sporo bo 6 par na głowotułowiu i kolejne 7 par przy odwłoku.
Ponieważ odnóża są schowane i i tak ich nie widać – robiąc model skrzypłocza skupimy się na pancerzu. Potrzebujemy kawałek sztywnej kartki, tektury lub kawałek kartonu, przydadzą się ostre nożyczki a także ołówek do narysowania kształtu i klej lub zszywacz. No i jeszcze farby lub kredki.
Najpierw narysujmy kształt pancerza – Rysujemy okrąg, następnie jedna trzecia jego części będzie odwłokiem – sprawdźcie na rysunku. Wycinamy narysowany kształt, robimy głębsze wcięcia – dokładnie tak jak wchodzą one do środka naszego okręgu, dzięki tym wcięciom pancerz stanie się wypukły. Dwa „rogi pancerza nakładamy na odwłok, tak aby pancerz zrobił się wypukły i sklejamy w miejscach styku lub zszywamy zszywaczem. Przyklejamy ogon od spodu do krawędzi pancerza. Teraz czas na farby. Mój ma zabarwienie brązowo szare, zbliżone do tego jakie te zwierzęta mają w środowisku naturalnym, a jakie zabarwienie będzie miał Wasz? Pamiętajcie o namalowaniu oczu – ma ich aż dziewięcioro! Wielosoczewkowe oczy po obu stronach tułowia – te najbardziej widoczne, dwoje pod pancerzem blisko otworu gębowego, oraz pięć oczu na przedzie na samym środku głowotułowia – skrzypłocze świetnie widzą nawet w ciemności pod wodą. Skrzypłocze całkiem szybko się poruszają, może wykonacie ich kilka i urządzicie wyścigi skrzypłoczy 🙂
Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie
To niezwykła ryba, która swoją nazwę wzięła od kształtu ciała oraz wyraźnie zaznaczonych dużych łusek zakończonych kolcem, te cechy upodabniają ją do świerkowej szyszki. Wyraźne faktury można odwzorowywać za pomocą materiałów, które znajdziecie w kuchni. Wykorzystamy dziś warzywa i owoce do odwzorowania podwodnego świata. Przygotujcie ziemniaka, marchewkę, możecie wykorzystać łodygi selera, również jego liście. Sprawdźcie co jeszcze można wykorzystać. Z warzyw i owoców przygotowujemy pieczątki. Przekrajamy warzywa na pół, także wzdłuż, możemy wykroić kształty – popatrz na zdjęcie. Przygotujcie farby – najlepiej na spodkach, w których będzie można maczać wykonane pieczątki. Na czarnej kartce rozplanujcie podwodny krajobraz – w puncie centralnym można umieścić szysznika, któremu łuski nanosimy za pomocą łodygi selera. Szyszniki emitują światło, mają narząd świetlny, który jest umieszczony w zakończeniu żuchwy. Dlatego można namalować jasne refleksy, którymi ryba będzie rozświetlała dno – co ujrzymy w tym świetle? Może przejrzyste meduzy (z połówki marchewki z domalowanymi ramionami), maleńkie ławice ryb ( pieczątka z ziemniaka) może koralowce, albo morską roślinność. Stwórzcie swój własny podwodny krajobraz, powodzenia!
