„Ocean i ludzie są nierozłącznie związani”

Ocean to bogaty i piękny świat, dlatego trzeba go chronić!

Na pocz. 2021 roku, w ramach rozpoczętej przez Organizację Narodów Zjednoczonych dekady nauk o morzach i oceanach, zorganizowaliśmy konkurs fotograficzny pod nazwą: „Ocean i ludzie są nierozłącznie związani”. Prosiliśmy o własną interpretację tej więzi. Był to naszym zdaniem dobry przyczynek do spojrzenia raz jeszcze w stronę oceanów i mórz, które są ich częścią. Do przypomnienia sobie, dlaczego tak ważne jest działanie na rzecz poprawy ich kondycji. Najbliższe dziesięciolecie to decydujący czas dla ochrony wód.

Przed Państwem Wirtualna Galeria 10 nagrodzonych prac, spośród wszystkich nadesłanych w ramach konkursu.

1.

AUTOR: Michał Procajło

TYTUŁ: Ośmiorniczka

LOKALIZACJA: Adriatyk

Centrum Edukacji dopowiada: Oceanografia to interdyscyplinarna nauka z pogranicza biologii, meteorologii, fizyki, geofizyki, zajmująca się badaniem zjawisk i procesów zachodzących w oceanach.

2.

AUTOR: Piotr Bałazy

TYTUŁ: Kotwica admiralicji z XVIII w., Smeerenburg

LOKALIZACJA: Norwegia, Morze Arktyczne

Autor o zdjęciu: Zdjęcie zostało zrobione w pobliżu Smeerenburga – dawnej bazy wielorybników. Pomimo, że kotwica jest nieco młodsza (po kształcie jej wiek oszacowali ludzie z Muzeum Morskiego w Gdańsku) daje do myślenia ile wraków związanych z tym przemysłem w tym miejscu może się znajdować. Jak widać na zdjęciu przejęta została już całkowicie przez morze i doskonale wtapia się w dno, porośnięta różowym glonem wapiennym. Gdyby nie linie proste, których w przyrodzie niewiele, pewnie byłaby ciężka do odnalezienia…

Centrum Edukacji dopowiada: Morze Arktyczne zasiedla ponad 5 000 gatunków zwierząt bezkręgowych, z których 90% żyje na dnie, a reszta występuje w toni wodnej.

3.

AUTOR: Dorota Gasińska

TYTUŁ: Dbajmy o środowisko, które nas żywi

LOKALIZACJA: Bahamy, Ocean Atlantycki

Autorka o zdjęciu: Zdjęcie zostało wykonane na wyspie Great Exuma, na Bahamach. Zdjęcie przedstawia lokalnych rybaków, którzy sprzedają swoje połowy nie tylko lokalom, ale także turystą, którzy mają noclegi z kuchnią i sami mogą sobie usmażyć świeżą rybkę. Ludzie niezwykle mili, uśmiechnięci, pomocni i chętni do opowiastek.

Centrum Edukacji dopowiada: Główną gałęzią gospodarki w Archiplelagu Wysp Bahama  jest turystyka, przynosząca połowę całkowitego dochodu i zatrudniająca ponad 60% ludności czynnej zawodowo. Na głównych wyspach utworzono Morski Park Narodowy, w którym można zobaczyć wiele egzotycznych gatunków roślin i zwierząt, w zatoce Exuma Sound nurkować w otoczeniu tajemniczych wraków. Państwo wyspiarskie często nawiedzają tropikalne burze i huragany.

4.

AUTOR: Paulina Jabłońska

TYTUŁ: Nad bezkresną wodę SUP

LOKALIZACJA: Portugalia, Ocean Atlantycki

Autorka o zdjęciu: Zdjęcie było zrobione w maju 2020 r. w Portugalii. Plaża Meia Praia nad Oceanem Atlantyckim.

Centrum Edukacji dopowiada: Jedna z najpopularniejszych plaż regionu Algarve, Meia Praia, zwana również Praia de São Sebastião, ma 3,2 km długości piaskowca i mnóstwo miejsca dla tych, którzy chcą cieszyć się wodą w zatoce Lagos. Wybrzeże Atlantyku zapewnia doskonałe warunki do uprawiania sportów wodnych. Pływanie na desce SUP (ang. Stand Up Paddle) to znakomita okazja do spędzenia czasu w otoczeniu malowniczej przyrody i alternatywa dla windsurfingu, jest bowiem niezależne od warunków pogodowych.

5.

AUTOR: Michał Procajło

TYTUŁ: Czas Oceanu

LOKALIZACJA: Adriatyk

Centrum Edukacji dopowiada: Ocean jest dla człowieka źródłem inspiracji, a także ważnym elementem w dziedzictwie licznych kultur.

6.

AUTOR: Piotr Bałazy

TYTUŁ: Płetwal błękitny na tle zabudowań Longyearbyen

LOKALIZACJA: Norwegia, Svalbard

Autor o zdjęciu: Pomijając naukowe miasteczko Ny-Alsuend, jest to jedyna osada Spitsbergenu, który wcześniej stanowił ważny przystanek, bazę dla wielorybnictwa, szczególnie Smeerenburgfjord na północy Spitsbergenu. Mając okazję do corocznych podróży na Spitsbergen nigdy nie udało się zaobserwować tam płetwala błękitnego, a takie spotkanie, nawet krótkie, zawsze zapada w pamięć, bo to przecież największe zwierzę jakie kiedykolwiek żyło na Ziemi. Ostatecznie, to się udało, jednak kondycja tego uwiecznionego osobnika pozostawia nieco do życzenia. Na zdjęciu widać kręgi zwierzęcia, widać wyraźnie, że jest wychudzony. Co skłoniło go do pojawienia się w takiej bliskości lądu, wewnątrz fiordu, poddanego silnej presji człowieka (port, ruch turystyczny itp.) nie wiadomo… Z drugiej jednak strony, z chwilą kiedy rozmawiałem z ludźmi odpowiedzialnymi za identyfikację wielorybów (potwierdzili, że to płetwal błękitny) powiedzieli mi, że znają tego osobnika, że pływa pomiędzy Norwegią a Spitsbergenem i określili go jako „skinny blue whale”, więc być może to tylko jego „uroda” ???

Centrum Edukacji dopowiada: Płetwal błękitny występuje w wodach wszystkich oceanów, głównie w strefie pelagialu, u wybrzeży widywany jest sporadycznie. Odbywa wędrówki sezonowe. W okresie letnim przemieszcza się w ślad za topniejącym lodem. W czasie polarnego lata gatunki waleni intensywnie żerują lecz zimą, kiedy ubywa pożywienia i spada temperatura, wiele fiszbinowców kieruje się ku wodom cieplejszym. Jedne podejmują się podróży przez ocean w celu odbycia godów, a drugie, by urodzić i odchować potomstwo.

7.

AUTOR: Dorota Gasińska

TYTUŁ: Odkryjemy nowe oceany, gdy stracimy z widoku brzeg

LOKALIZACJA: Stany Zjednoczone, Ocean Spokojny

Autorka o zdjęciu: Zdjęcie zrobione zostało z brzegu słynnej plaży Waikiki w Honolulu. Zdjęcie przedstawia statek wycieczkowy, których pełno w tym turystycznym miejscu. Trochę to ironicznie może teraz wyglądać, że turystów z pełnym barkiem na takim statku można nazwać „odkrywcami”.

Centrum Edukacji dopowiada: Plaża Waikīkī przez długi czas zagrożona była postępującą erozją, prowadzącą do jej zanikania i degradacji. By temu przeciwdziałać, stworzono projekt uzupełnienia plaży. W latach 20. i 30. XX wieku piasek zaczęto przywozić z plaży Manhattan w Kalifornii, statkiem i barkami. Importowanie piasku wstrzymano w latach 70., od tego czasu urzędnicy sprawdzają stan piasku i na bieżąco go uzupełniają. Straty najczęściej powodują przypływy i odpływy. Hawajska plaża jest też miejscem wielu wydarzeń kulturalno-rozrywkowych, takich jak zawody surfingowe czy plenerowe występy tancerzy hula.

8.

AUTOR: Małgorzata Szandrach

TYTUŁ: Ocean źródłem naszej historii – naszym domem

LOKALIZACJA: Indonezja, Ocean Spokojny

Autorka o zdjęciu: Zdjęcie zostało wykonane podczas freedivingu przy brzegu wyspy Gili Meno, jednej z trzech wysp Gili przy zachodnim wybrzeżu wyspy Lombok. Na pierwszym planie widać małą rybkę. Udałam się w tamte strony świata by podziwiać podmorski świat i spotkał mnie smutny widok zniszczonych raf i ogromu śmieci. Jednak pewna część pięknej flory i fauny nadal tam jest i pomimo swojej pomniejszonej reprezentacji jest gotowa wprowadzić człowieka w swoje środowisko – niczym na zdjęciu.

Centrum Edukacji dopowiada: Gili Meno jest najmniejszą i najspokojniejszą spośród wszystkich trzech wysp Gili. Położona pomiędzy Gili Trawangan, a Gili Air ma najmniejszą liczbę mieszkańców oraz najmniejszą liczbę odwiedzających. Ogromną zaletą tej maleńkiej wysepki są piękne, niezabudowane piaszczyste plaże oraz możliwość podziwiana żółwi morskich. Największą atrakcją wyspy jest bezsprzecznie podwodna rzeźba o nazwie „Nest” zatopiona przy jej zachodnim wybrzeżu. Rzeźba przedstawia 48 postaci naturalnej wielkości splecionych ze sobą w pary i ustawionych wokół okręgu. Jej autorem jest Janson deCaires Taylor – brytyjski rzeźbiarz znany z tworzenia podwodnych muzeów.  Dzieło wykonano z ekologicznego cementu, który porosły liczne glony, rozgwiazdy i koralowce. Ekspozycja dzięki temu wtapia się w naturalne środowisko podwodnego świata, a rzeźba wygląda jakby stała na dnie morskim od wieków.

9.

AUTOR: Joanna Wawiernia

TYTUŁ: Mężczyzna rozgrzewa się przed wejściem do wody

LOKALIZACJA: Gdynia, Morze Bałtyckie

Autorka o zdjęciu: Zdjęcie przedstawia biegnącego mężczyznę brzegiem morza. W ten sposób rozgrzewa się przed morsowaniem. Fotografia zrobiona w styczniu tego roku na plaży w Babich Dołach.

Centrum Edukacji dopowiada: Babie Doły to najbardziej wysunięta na północ dzielnica Gdyni, której wschodnią granicę wyznaczają piaszczysta plaża i klif. Linia brzegowa Bałtyku ma w tej części miasta łączną długość 100 m. „Miasto z morza” jak zwykło się określać Gdynię oraz historyczna infrastruktura wojenna sprawiły, że Babie Doły nie raz wypełniały kadry polskich filmów. Na położonej w dzielnicy plaży rozgrywa się m.in. finał ósmego odcinka znanego serialu „Czterej pancerni i pies” pt. „Brzeg morza”.

10.

AUTOR: Patrycja Grochowska-Mejer

TYTUŁ: Konsumpcjonizm – transport na morzach i oceanach

LOKALIZACJA: Terminal kontenerowy DCT Gdańsk

Autorka o zdjęciu: Zdjęcie przedstawia, jak ogromne ilości towarów z całego świata każdego dnia są transportowane drogami morskimi. Często nie zdajemy sobie sprawy, że większość dóbr, które konsumujemy dociera do nas z dalekich zakątków właśnie poprzez transport przez morza i oceany.

Centrum Edukacji dopowiada: Występowanie poszczególnych gatunków roślin i zwierząt jest zależne od istnienia barier uwarunkowanych fizycznie i biologicznie. Granice zasięgów zmieniały się ze zmianami klimatu oraz konfiguracji oceanów i kontynentów. Współczesna wędrówka organizmów przez ocean wiązana jest ze statkami, które wpuszczają i wypuszczają wodę do zbiorników balastowych w celu zapewnienia stabilności podczas ładowania i wyładowania towarów. Woda i żyjące w niej rośliny i zwierzęta mogą zostać po kilku dniach lub tygodniach wypuszczone tysiące kilometrów od miejsca swojego pochodzenia. W ten sposób do Bałtyku przybyła długa lista gatunków obcych dla rodzimej fauny.