Zwierzęta

Paku czarnopłetwy

Rząd: Characiformes (kąsaczokształtne)
Rodzina: Serrasalmidae (piraniowate)

Colossoma macropomum

Jest to gatunek endemiczny (występujący wyłącznie w pewnym regionie) dorzecza Amazonki i Orinoko, który preferuje zarośnięte rzeki. Paku to jedna z większych ryb w Ameryce Południowej, większa od niej jest jedynie arapaima olbrzymia. Dorasta ona do długości 1,1 metra i osiąga wagę 44 kg. Długość jej życia wynosi około 40 lat, niektóre osobniki dożywały 65 lat. Jej ciało ma kształt podobny do piranii czerwonej, a osobniki młode są czasami mylone z tymi znanymi, mięsożernymi rybami. W przeciwieństwie do bardziej drapieżnych gatunków, jej zęby, podobne do ludzkich zębów trzonowych, są przystosowane do miażdżenia nasion roślin i orzechów. Duży rozmiar i mocne uzębienie pozwalają jej jeść nasiona niedostępne dla mniejszych owocożernych ryb, zatem odgrywa ona ważną rolę w rozprzestrzenianiu nasion roślin. Oprócz nasion, w jej diecie dominują owoce, dziki ryż i zooplankton. W mniejszych ilościach odżywia się również owadami, ślimakami, krewetkami, małymi rybami oraz glonami nitkowatymi i gnijącymi roślinami. Przez większość czasu prowadzi samotniczy tryb życia, jedynie w czasie corocznej wędrówki na żerowiska i tarło tworzy większe stada. Wędrówka rozpoczyna się wraz z początkiem sezonu powodziowego i prowadzi w górę rzek, do lasów zalewanych wodą, w których mogą przebywać od 4 do 7 miesięcy. Gdy poziom wody spada, dojrzałe ryby wracają do rzek, zaś młode pozostają w jeziorach zalewowych, gdzie mają pod dostatkiem pokarmu w postaci zooplanktonu i owoców. Młode osobniki swoją wędrówkę w dół rzeki rozpoczną po osiągnięciu dojrzałości płciowej.

Dymorfizm płciowy widoczny jest w wyglądzie ciała, a dokładnie w jego przekroju, samice mają bardziej zaokrąglone brzuchy niż samce.

Kolorystyka paku jest dość monotonna, jej grzbiet ma kolor ciemny, szary lub czarny, zaś brzuch jest jaśniejszy od żółtego do oliwkowo-zielonego, przy czym płetwy są zawsze czarne. Ubarwienie ryby zależy od siedliska. Te które zasiedlają rzeki „białe”, czyli bogate w składniki odżywcze, są jaśniejsze, zaś te które przebywają w rzekach „czarnych”, ubogich w składniki odżywcze ale bogatych w humus, są ciemniejsze. Jest to ryba tolerująca niższe natlenienie wody. W przypadku, gdy woda nie jest wystarczająco natleniona, tlen pobierany jest bezpośrednio z powietrza. Jest to smaczna ryba poławiana w celach konsumpcyjnych. Jest ona hodowana w Ameryce Południowej na dużą skalę. Obecność paku odnotowywano w kilku miejscach na świecie poza jej naturalnym obszarem występowania, np. w Stanach Zjednoczonych, na Hawajach, w Meksyku i Chinach, jednak nigdzie nie utworzyła stabilnej populacji.

„Krwiożercza pirania” w wodach Bałtyku

Paku toleruje niewielkie zasolenie i jest w stanie przez jakiś czas przetrwać w wodach słonawych (brachicznych), jednak Bałtyk jest dla niej morzem zbyt chłodnym. Kształtem przypomina ona piranię czerwoną i padła ofiarą krwawej plotki, która okazuje się całkiem niewinna. W 2013 roku w wodach Morza Bałtyckiego zaobserwowano zagubionego przedstawiciela paku. To zapoczątkowało niemałą panikę wśród turystów. W szumnych nagłówkach (np. „obcinacz jąder w Bałytku”), media informowały, że ryba ta gustuje w męskich jądrach. Jest to absolutna nieprawda! Pamiętajmy o tym, że jest to ryba roślinożerna.

2017-07-27
Anakonda zielona

Eunectes murinus

Legendy o zabójczych wężach ludojadach, osiągających monstrualne rozmiary, nie raz znajdowały swoje odbicie w kulturze masowej. Z pewnością były one inspiracją do tworzenia rozrywkowych filmów klasy B. Warto przyjrzeć się temu gatunkowi, który odniósł niemały sukces w popkulturze. Anakonda zielona, bo właśnie ten gatunek szczególnie upodobali sobie filmowcy, należy do podrodziny boa (Boa). Godne zapamiętania jest to, że wszystkie gatunki anakond występują tylko w Ameryce Południowej i są żyworodne.

Zwierzę prowadzi ziemnowodny tryb życia. Wąż ten zamieszkuje płytkie, wolno płynące siedliska słodkowodne, a także tropikalne łąki oraz lasy deszczowe o gęstej ściółce. Łaciński człon nazwy Eunectes pochodzi z języka greckiego i oznacza „dobry pływak”. Na lądzie jest powolna i ociężała natomiast w wodzie potrafi osiągać prędkość nawet 20km/h. U anakondy zielonej występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samce dorastają do około 3 metrów długości, natomiast samice rzadko przekraczają 6 metrów i są to przypadki głównie osobników trzymanych w niewoli.

Anakonda zdecydowanie nie poluje na ludzi. Wręcz przeciwnie. Folklor tubylczych ludów Brazylii i Peru uważa to stworzenie za magiczne, przez co części ciała sprzedawane są w celu odprawiania rytuałów i leczeniu przeróżnych dolegliwości. Trzeba jednak zaznaczyć, że ten dusiciel jest jednym z nielicznych węży których proporcje ciała pozwalają na konsumpcję człowieka. Jednakże nasza budowa ciała, a dokładnie rozstaw i szerokość barków nie pozwalają, abyśmy dołączyli do menu tego gada. Wszystkie węże świata połykają swoje ofiary zaczynając od głowy więc specjalnie dla nas anakonda zielona musiałaby zmienić swoją dotychczasową technikę łowiecką. Jeśli dojdzie już do spotkania z człowiekiem, wąż będzie próbować zagrzebać się w ściółce lub błocie, bądź uciekać do najbliższej wody. Jeśli to nie wystarczy, z gruczołów analnych wystrzeli w kierunku napastnika cuchnącą substancję niczym zaskroniec zwyczajny.

Anakonda zielona mimo swojej łatki zabójczego węża w rzeczywistości nie jest żadnym zagrożeniem dla człowieka. Naukowcy zgodnie twierdzą, że populacja tego gatunku choć w dalszym ciągu stabilna, wymaga ochrony. Kurczące się siedliska, spowodowane osuszaniem mokradeł pod pola uprawne oraz masowe wycinki lasów powodują, że powoli nie ma już miejsca na świecie dla tego węża. W kondycji gatunku nie pomagają również polowania. Mimo swojej długowieczności, silna antropopresja niestety nie pozwala w spokoju dorastać tym gadom do większych rozmiarów. Jeśli tak dalej będą toczyć się losy anakondy, niechybnie okaże się, że sześciometrowe okazy będziemy mogli podziwiać tylko w ogrodach zoologicznych. Degradacja środowiska, jak i sam człowiek przyczyniają się do tego, że imponujące wymiary tego gada zdecydowanie maleją.

Anakonda zielona znajduje się w II Załączniku list CITES.

2017-07-14
Zebrasoma żółta

Zebrasoma flavescens

Rząd: Perciformes (okoniokształtne) | Rodzina: Acanthuriade (pokolcowate)

Gatunek spotkamy w zachodniej i środkowej części Pacyfiku w wodach wokół Filipin, Wietnamu, Papui – Nowej Gwinei, Guam, południowej Japonii, Mikronezji, Hawajów czy Wysp Marschalla. Najliczniej występuje na Hawajach, gdzie też jest poławiany jako ryba akwariowa. Zamieszkuje obszary bogato porośnięte koralowcami oraz laguny na obrzeżach raf. Pomimo tego iż spotkać go można na głębokości ponad 40 metrów, preferuje płytsze wody do 20 metrów. Żywi się głównie glonami porastającymi koralowce oraz dno morskie. Ma w zwyczaju oczyszczać skorupy żółwi z porastających je glonów. Może żyć ponad 40 lat, osiągając długość maksymalną wynoszącą 20 cm. W pierwszych latach życia wzrost jest bardzo szybki, dwuletnia ryba może mieć już długość 10 cm. Przyrost długości znacznie zwalnia po osiągnięciu dojrzałości, czyli po około 5 latach, przy czym samice dojrzewają wcześniej, a więc mają mniejsze rozmiary ciała. W naturze spotykany jest pojedynczo, w parach lub w niewielkich grupkach po kilka sztuk, ale nie tworzy trwałych stad. Wykazuje agresję wobec innych przedstawicieli rodziny pokolcowatych. Jest to ryba bardzo aktywna i ciekawska w ciągu dnia, zaś nocą szuka kryjówek.

Ciało zebrasomy ma charakterystyczny żywy żółty kolor który blednie nocą, zaś na bokach pojawia się wówczas ciemniejsze zabarwienie.

Jak pozostałe pokolce, ma u nasady ogona dwa ostre kolce, które służą do obrony, bądź też do walk terytorialnych. Najprawdopodobniej nie posiada gruczołu jadowego przy kolcach. Jest rozdzielnopłciowa i jajorodna. Tarło zachodzi w parach lub w niewielkich grupach i jest ściśle związane z fazami Księżyca. Samce demonstrują wówczas ciekawe tańce godowe.

Wędrówki dobowe zebrasomy

U zebrasomy widoczny jest wyraźny przestrzenny podział siedliskowy pomiędzy osobnikami młodocianymi a dojrzałymi. Młode osobniki zasiedlają głębsze obszary rafy koralowej, gdzie znajdują schronienie, natomiast po osiągnięciu dojrzałości przemieszczają się w płytsze rejony obfite w pokarm. Dobowe migracje ryb młodych mają niewielki zakres, w odróżnieniu od ryb dorosłych, które mogą pokonywać dystans nawet 800 metrów pomiędzy ich siedliskiem dziennym a nocnym. Dzień spędzają na żerowaniu w płytszych (<10m) zdominowanych przez glony siedliskach, zaś o zmierzchu przemieszczają się w głębsze rejony rafy, w celu znalezienia schronienia.

2017-07-06