Przejdź do treści

blue ferie

  • DIY | Skrzypłocz

    DIY | Skrzypłocz

    …honorowy krwiodawca

     Adres

    Zamieszkuje wybrzeże Atlantyku w Ameryce Północnej.

    Wygląd

    Młode wykluwają się z jaj. Dorosłe skrzypłocze kształtem przypominają końskie kopyto. Inny przydomek mieczogon wziął się od długiego kolca – telsonu, znajdującego się na końcu pancerza. Skrzypłocze należą do mięsożernych staroraków. Mają 9 oczu, dzięki którym dobrze widzą pod wodą nawet w ciemności.

    Historia

    Skrzypłocze (ang. horseshoe crab) zamieszkiwały Ziemię już 200 mln lat przed dinozaurami, przetrwały zlodowacenia, masowe wymieranie, katastrofy kosmiczne, a od ponad pięciu dekad większość ludzi zawdzięcza im życie.

    Krew

    Skrzypłocz oddycha skrzelami. Tlen w jego organizmie transportuje białko hemocyjanina, która nadaje krwi niebieskie zabarwienie. W kontakcie z bakteriami krew skrzypłocza wytwarza widoczne gołym okiem „agregaty obronne”, otaczające drobnoustroje i natychmiast je niszczy. Testy na bazie krwi skrzypłoczy wykorzystywane są w przemyśle farmaceutycznym do kontroli czystości mikrobiologicznej leków, szczepionek, rozruszników i implantów.

    SUPER MOC

     Dobroczynnie wpływają na zdrowie każdego człowieka. Wszystko dzięki niezwykłym właściwościom ich hemolimfy.

    Mleczno-niebieska krew skrzypłocza (źródło: www.change.org)

    Tekst – Małgorzata, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie

    Zrób to sam | Skrzypłocz

    Skrzypłocz to zwierzę, które swoim wyglądem może przypominać pancerną twierdzę. Jego pancerz składa się z dwóch części, których podział jest bardzo widoczny, do odwłoku przyczepiony jest telson czyli długi kolec ogonowy. Aby znaleźć jego odnóża trzeba zajrzeć pod pancerz – jest ich całkiem sporo bo 6 par na głowotułowiu i kolejne 7 par przy odwłoku.

    Ponieważ odnóża są schowane i i tak ich nie widać – robiąc model skrzypłocza skupimy się na pancerzu. Potrzebujemy kawałek sztywnej kartki, tektury lub kawałek kartonu, przydadzą się ostre nożyczki a także ołówek do narysowania kształtu i klej lub zszywacz. No i jeszcze farby lub kredki.

    Najpierw narysujmy kształt pancerza – Rysujemy okrąg, następnie jedna trzecia jego części będzie odwłokiem – sprawdźcie na rysunku. Wycinamy narysowany kształt, robimy głębsze wcięcia – dokładnie tak jak wchodzą one do środka naszego okręgu, dzięki tym wcięciom pancerz stanie się wypukły. Dwa „rogi pancerza nakładamy na odwłok, tak aby pancerz zrobił się wypukły i sklejamy w miejscach styku lub zszywamy zszywaczem. Przyklejamy ogon od spodu do krawędzi pancerza. Teraz czas na farby. Mój ma zabarwienie brązowo szare, zbliżone do tego jakie te zwierzęta mają w środowisku naturalnym, a jakie zabarwienie będzie miał Wasz? Pamiętajcie o namalowaniu oczu – ma ich aż dziewięcioro! Wielosoczewkowe oczy po obu stronach tułowia –  te najbardziej widoczne, dwoje pod pancerzem blisko otworu gębowego, oraz pięć oczu na przedzie na samym środku głowotułowia – skrzypłocze świetnie widzą nawet w ciemności pod wodą. Skrzypłocze całkiem szybko się poruszają, może wykonacie ich kilka i urządzicie wyścigi skrzypłoczy 🙂

    Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie

  • DIY | Perłopław

    DIY | Perłopław

    …i Ama

    Adres

    Najważniejsze obszary ławic perłopławów występują w Zatoce Perskiej, a światową potęgą w hodowli pereł jest Japonia.

     Ama

     Zawód uprawiany przez kobiety w Japonii i na okolicznych wyspach. Do lat 60. XX w niczym syreny nurkowały w długich białych strojach, a obecnie do pracy używają skafandra, płetw i maski. Sławę zyskały dzięki poławianiu pereł, lecz dawniej schodziły w głębię w poszukiwaniu jedzenia: wodorostów i owoców morza.

    Nurkini Ama. Tsuneo Yamashita, Getty Images

    Perła

    Niektóre mięczaki wytwarzają perły wykorzystywane do produkcji ozdób.  Powstają one w wyniku reakcji organizmu na podrażnienie. Gdy do muszli wpada „intruz”,  najczęściej ziarenko piasku, małż otula je płaszczem i odkłada wokół niego cienkie warstwy masy perłowej. Po kilku latach walki z ciałem obcym „rodzi się” lśniąca perła.

     Receptura

    W jednym z najstarszych jezior w Europie żyją 10-centymetrowe ryby, z których powstają perły. Procedurę wyrabiania tej unikatowej biżuterii jedna z macedońskich rodzin kupiła od wędrowca i do dziś owiana jest tajemnicą. Sekret znad Jeziora Ochrydzkiego przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. Nie wiadomo, czy emalię wytwarza się z ości, czy łusek, pewne jest to, że za perłami z Ochrydy stoi ryba plašica czyli „strachliwka”. Wśród znanych osobistości, które mają w swojej kolekcji naszyjnik z tych klejnotów znalazła się królowa Wielkiej Brytanii – Elżbieta II.

    SUPER MOC

    Podwójny dom przyklejony do dna. Miękkie ciało małża okrywa szkielet – dwie klapy muszli zamknięte na zamek o skomplikowanej budowie. Nie tak łatwo dostać się do pięknego wnętrza perłopława, którego ściany zdobi błyszcząca masa perłowa. Największy perłopław dorasta do 30 cm i 5,5 kg wagi. Długowieczne gatunki żyją do 15 lat.

    ZRÓB TO SAM | PERŁOPŁAW

    Wnętrze perłopława wyścielone jest masą perłową, podobnie jak wielu innych muszli, które często wykorzystywane są do dekoracji. My muszle zostawiamy tam, gdzie ich miejsce – czyli w morzu, a zamiast tego proponujemy wykonanie ozdoby imitującej cienkie płatki muszli. Jak to zrobić? Potrzebujemy pergaminu ale możemy sami go zrobić z białych kartek i wosku, można użyć też startej świecy. Kartki wkładamy do koszulki na dokumenty, do środka pomiędzy kartki wsypujemy startą świecę. Następnie koszulkę wkładamy pomiędzy ręcznik i prasujemy aż do roztopienia wosku – czyli aż kartki nasiąkną roztopioną świecą. Nie musi być równomiernie – to też daje ciekawy efekt J

    Wyjmujemy kartki z koszulki i po kilku sekundach kartki są suche. Teraz czas na wycinanie kółek. Koła nie muszą byś regularne – w przyrodzie panuje przecież zmienność, mogą być różnej wielkości. Wycięte koła układamy na stole i przyklejamy nitkę, na której zawisną – jest na to kilka sposobów – można użyć pistoletu do kleju na gorąco, można użyć szybkoschnącego kleju typu „kropelka”, albo też przeszyć wzdłuż każdego kółka nitką. Wybierzcie sposób najlepszy dla Was. Pamiętajcie o zostawieniu kawałka nitki na górze aby można zamocować ją do czegoś na czym będą wisiały. Można użyć patyka znalezionego na plaży, albo obręczy. W ten sposób można wykonać żyrandol – który podświetlając półprzezroczyste udające muszle płatki daje niezwykle łagodne świetlne refleksy J Można też pomiędzy płatki powplatać perłowe koraliki i wtedy nasza ozdoba będzie przypominała wietrzne dzwonki J.  Dajcie znać jak wyszło!

     

  • DIY | Ośmiornica

    DIY | Ośmiornica

    Adres

    Ośmiornice żyją w każdym z oceanów.

     Dzieciństwo

    Rodzice ośmiornicy rozmnażają się tylko raz w życiu i umierają zanim młode przyjdzie na świat. Osierocone zwierzę musi szybko nauczyć się samodzielności. Pomaga mu w tym wnikliwa obserwacja starszych osobników i niezawodna pamięć. Wykluta z jaja ośmiornica jest wielkości pchły.

    Wygląd

    Ośmiornice należą do głowonogów posiadających 8 ramion. Ich nazwa dobrze oddaje dziwaczną budowę ciała, gdzie ramiona są jakby przyczepione z jednej strony głowy, a „tułów” – workowaty płaszcz – z drugiej. Na głębokości niemal 5 km żyją niewielkie ośmiorniczki z rodzaju Grimpoteuthis – z płetwami upodabniającymi je do słonia Dumbo ze znanej bajki Disneya.

    Ośmiorniczka Dumbo Grimpoteuthis discoveryi. Mike Vecchione, NOAA

    Uzdolnienia

    Bez trudu zmieniają kształt i kolor, plują atramentem, pokonują najwęższe szczeliny. Odkryta przez fotografów ośmiornica mimetyczna jest w stanie upodobnić się do ponad 15 innych zwierząt morskich. Skóra ośmiornicy może zmienić kolor 177 razy na godzinę.

    Super moc

    Zdolność uczenia się. Aż 2/3 mózgu ośmiornicy znajduje się w jej mackach, dlatego każde ramię może w tym samym czasie wykonywać inne zadania. Eksperymenty badające rozwiązywanie problemów wykazały u ośmiornic obecność pamięci krótkotrwałej, jak i długoterminowej. Wystarczy, że zwierzę raz przejdzie przez labirynt, a zapamięta właściwą drogę na całe życie.

    Zrób to sam | Ośmiornica

    Ośmiornice to niesamowite zwierzęta! Jeśli chcesz poznać je bliżej wykonaj z nami własną ośmiornicę. Potrzebna będzie włóczka –  może być w różnych kolorach – ośmiornice mają umiejętność kamuflażu – czyli zmiany koloru i upodabniania się do otoczenia –  zatem niech Twoja ośmiornica będzie kolorowa! Przygotuje jeszcze coś miękkiego do wypełnienia „głowy”, może to być wypełnienie poduszki zawinięte w kawałek materiału, albo sam materiał (świetnie nada się np. skarpetka 😉 Potnij włóczkę na odcinki około 60 cm, następnie złóż je na pół. W miejscu złożenia zwiąż powstałe odcinki takim samym kawałkiem włóczki – wykonaj mocny supełek. Teraz z kawałka materiału i wypełnienia uformuj kulkę, którą trzeba włożyć pomiędzy związaną włóczkę. Następnie układamy włóczkę tak, aby zakryła wypełnienie i za pomocą kolejnego kawałka włóczki obwiązujemy poniżej powstałej głowy. Teraz dzielimy pasma na osiem ramion – pamiętajcie, że ośmiornica ma symetrię dwuboczną, to znaczy, że jej boki ciała są takie same – jak w lustrzanym odbiciu, dlatego starajcie się stworzyć podobne ramiona J Potraficie zaplatać warkoczyki? Ta umiejętność przyda się przy tworzeniu ramion, każde z ośmiu oddzielonych ramion należy zapleść – to świetne ćwiczenie wspomagające małą motorykę – czyli nasze paluszki i stawy dłoni. Każdy warkoczyk na dole zawiązujemy na supeł. Teraz czas na oczy – ośmiornice mają oczy bardzo zbliżone budową do oka ludzkiego – jaki kolor oczu będzie miała Twoja? Możecie dodać też uśmiech J Ośmiornica gotowa do zabawy! W co się bawić z ośmiornicą? Zwierzęta te nie posiadają szkieletu, dlatego ich gibkie, miękkie ciało ma ogromne możliwości i wyjątkowy zakres ruchu. Sprawdźcie co potrafią!

    Koncepcja, realizacja, zdjęcia – Michalina, Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskie.

  • Blue Ferie | 4-17.01

    Blue Ferie | 4-17.01

    Najwyższe wykształcenie to takie, które nie tylko dostarcza nam informacji, ale także harmonizuje nasze życie z całym istnieniem.

    Rabindranath Tagore

     

    PROGRAM

    Blue Ferie (4-17.01), czyli apel o zmianę postaw i zachowań, budzenie ciekawości i wrażliwości w każdym człowieku, aby doprowadzić do zahamowania procesu zawłaszczania planety. Nadszedł decydujący czas dla ochrony wód. Zaśmiecenie plastikiem, zakwaszenie i utrata tlenu – zagrożeń dla mórz i oceanów jest aż nadto. Naukowcy ostrzegają, że te skutki działalności człowieka są już dla nich katastrofalne. W programie edukacyjnym Akwarium Gdyńskiego na styczeń: pokazanie piękna i zagrożeń podwodnego świata przez pryzmat indywidualnego zwiedzania wystały stałej, informacje o stanie środowiska naturalnego, DIY (do it yourself) w domu, czyli wiedza i zabawy plastyczne dla dzieci oraz działania z zakresu dokumentalistyki – konkurs fotograficzny „Ocean i ludzie są nierozłącznie związani”.

    KONKURS FOTOGRAFICZNY

    01.01-14.02 | „Ocean i ludzie są nierozłącznie związani”

    Podejmij wyzwanie fotograficzne!

    Poszukaj w albumach, zrób zdjęcie ad hoc… Pokaż swoimi oczami związek pomiędzy ludźmi a oceanem.

    Na zgłoszenia czekamy do 14 lutego.

    Ale nie zwlekaj! Prześlij swoje zgłoszenie na adres: konkursyakwarium@mir.gdynia.pl.

    Po zakończeniu konkursu zaprezentujemy 10 najlepszych propozycji w Wirtualnej Galerii (na stronie internetowej, na Facebooku i Instagramie Akwarium Gdyńskiego).

    Zapoznaj się z regulaminem konkursu:

    REGULAMIN KONKURSU

    ZAŁĄCZNIK 1 DO REGULAMINU

    ZAŁĄCZNIK 2 DO REGULAMINU

    WYSTAWA STAŁA

    04-17.01 | czynna w godz. 10:00-17:00

    Na czas ferii przygotowaliśmy dla naszych gości zabawę w poszukiwanie 7 zwierząt w 7 salach Akwarium Gdyńskiego. Aby wziąć udział w zabawie wystarczy pobrać z kasy krzyżówkę, znaleźć do niej wskazówki umieszczone zgodnie z kierunkiem oglądania wystawy i zwierzęta, których dotyczą zagadki. Prawidłowe odpowiedzi pozwolą zwiedzającym poznać hasło przewodnie Blue Ferii.

    DIY W FERIE

    04-15.01 | poniedziałek – piątek

    www, Facebook i Instagram

    Zadania kreatywne dla dzieci. Zrób to sam/a, to wyjątkowa forma edukacji przez działanie włączające emocje i wyobraźnię. Poznaj 10 fantastycznych zwierząt, dowiedz się kim są i jakie mają uzdolnienia!

    BLUE APEL

    04-17.01 | poniedziałek – niedziela

    Facebook i Instagram

    Popularyzacja wiedzy o morzu i nie tylko.

    W pierwszym tygodniu ferii: 7 założeń Ocean Literacy („świadomość morska”), czyli o oceanie w prostych słowach i na obrazowych przykładach.

    W drugim tygodniu ferii: 7 sal wystawy Akwarium Gdyńskiego, czyli podróż w głąb najbardziej zagrożonych środowisk wodnych.

    KLUB MŁODEGO ODKRYWCY MÓRZ

    30.01 | premiera filmu z udziałem dzieci

    Historia i czasy współczesne zamknięte w filmowej opowieści o 10-letniej działalności klubu hobbystycznego, który w 2021 roku, czyli podczas rozpoczynającej się dekady nauk o morzach i oceanach, obchodzić będzie swój jubileusz.

Przejdź do treści